آیا عراق در آینده نزدیک به ثبات و دموکراسی خواهد رسید؟ کورش زعیم، ايران ديلي

[اين مطلب ترجمه اي است از ایران دیلی، 15 شهریور 1383، ص 2]

ابتکار آقای سیستانی برای باز گرداندن نجف به وضع عادی بسیار خوب برنامه ریزی شده بود، زمانبندی درستی داشت و خوب اجرا شد. او با هوشمندی ازآتش جنگ میان نیروهای اشغالگر و هواداران صدر، با سفر با خارج برای درمان، دوری گزید. با این حرکت، او نه تنها سلامتی خود را تضمین کرد، بلکه نجف را نیز نجات داد. اگر او درطول جنگ نجف درآنجا مانده بود، می بایستی از یکی ازطرفین دعوا هواداری می کرد. هیچکدام از طرفین جنگ چیزی به جز بی اعتباری برای عرضه نداشتند. و با توجه به طبیعت خشونتبار شورش صدر، زندگی خود وی نیز می توانست در خطر باشد.
امریکاییان تا کنون باید متوجه شده باشند که سیاست در عراق تار عنکبوتی پیجیده از منافع خارجی است که بخش کوچکی از آن را سیاست بومی تشکیل میدهد. ایران، اسراییل، سوریه، ترکیه، مصر و عربستان، بدون بحساب آوردن منافع امریکا، بریتانیا و حتا فرانسه و آلمان، همگی حرفی برای گفتن دارند، و برخی از آنها بگونه ای ناآشکار. کشورهای عربی، اسراییل و ترکیه از کنترل شیعیان در کشور بیم دارند و، بنابراین، هرچه در توان دارند برای بی اعتبار کردن آنان، که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل می دهند، در چشم اشغالگران قدرتمند، به کار می برند. گمان حمایت از گروههای تندرو شیعی عراق نیز به همین خارجیان می رود. اگر به خاطر برنامه ریزی هوشمندانه آقای سیستانی نبود، بخت شیعیان برای شرکت متناسب در آینده عراق به کلی از دست می رفت.
از سوی دیگر، سیاست رسمی ایران این است که میانه روی و قانونمداری شیعیان عراق به نمایش گذاشته شود، لکن، گروههای تندروی هم در ایران هستند که سیاست میانه روی در شیعه نشین عراق را با مقاصد خود همخوان نمی بینند.
آقای سیستانی موج سیاست کشور را که در خلاف جهت حقوق مدنی اکثریت شیعی عراق در حرکت بود، برگرداند. قیام خشونتبار آقای صدر، گروگانگیری ها و درخواستهای غیر دمکراتیک او، تصویری منفی از آنچه میتوان از نتیجه اعمال حق یک نفر یک رای اکثریت شیعه عراق انتظار داشت، به نمایش گذاشت. آقای سیستانی نخواست بگذارد آنچه پس از جنگ جهانی اول، در جریان ایجاد کشور عراق، توسط اشغالگران انگلیسی بر سر شیعیان آمد تکرار شود. در آن زمان، نبود یک رهبری خردمند باعث شد که شیعیان برای کنترل این کشور جدیدالتاسیس دست به شورشهای مذهبی خونینی بزنند که توسط انگلیسیان، که به سلطه عثمانی در آن خطه پایان داده بودند، با خشونت سرکوب شد. در نتیجه، اشغاگران برای اداره کشور جدید عراق به اقلیت سنی اعتماد کردند و شیعیان به کلی به حاشیه رانده شدند. صدام حسین هم پس از روی کار آمدن، خاموشی و عدم شراکت شیعیان را با خشونت و استبداد خونبار خود و انحصار قدرت تکمیل کرد. این بار، آقای سیستانی نمی خواست بگذارد تاریخ خود را تکرار کند. او طرحی هوشمندانه را برای منزوی کردن تندروهایی مانند مقتدا صدر به اجرا درآورد. اگر زمانی آرامش و ثبات در عراق برقرار شود، مردم عراق برای همیشه مدیون خرد سیستانی خواهند بود.
ولی، من آرامش و ثبات درعراق را برای مدت زمانی طولانی نمی بینم. گروههای رادیکال زیادی شبیه مقتدا صدر درگوشه و کنار سیاست عراق منتظر فرصت برای خودنمایی هستند، آنهم خشونتبار. گروههای فرعی مذهبی برای کسب موقعیت سیاسی برای خود در حکومت آینده عراق خواهند جنگید. عمال بازمانده حزب بعث عراق نیز، به یاد دوران شکوفایی قدرتشان، تا هنگامی که صدام حسین زنده باشد، به مشکل آفرینی و روشن نگه داشتن آتش خشونت ادامه خواهند داد. تردید نکنید که برخی همسایگان هم با اندیشه های شیطانی خود منافع خود را در نگه داشتن این همسایه بالقوه قدرتمند روی لبه تیغ می بینند. تداوم خشونت و بی ثباتی، کردهای قانونگرا را خسته وخواهان استقلال خواهد کرد تا از جنگهای مذهبی درونی خود را دور نگه دارند. این حرکت، ترکیه، سوریه و البته ایران را نگران خواهد کرد. تهدیدها و آتش افروزی های زیادی رخ خواهد داد که امیدوارم همراه با گلوله نباشد. آنگاه، احتمالا با دخالتهای ترکیه، ایران وسوریه، خشونت وبی ثباتی دوباره به منطقه کردنشین بازخواهد گشت. گزینه غیرقابل تصور دیگر این خواهد بود که ترکیه بکوشد عراق کردنشین را اشغال کند، و ایران هم، امیدواریم که، برای توقف ترکیه وارد عمل شود.

ولی اکنون عراق درراه راست افتاده، هرچقدرهم که موقتی باشد. جامعه شیعه دوباره آرام شده، وامیدواریم که همینطور بماند، دستکم تا انجام انتخابات شورای ملی. درمثلت سنی هم با زور آرامش برقرارخواهد شد. و این تنها راهی است که می توان امیدوار بود نیروهای اشغالگر سرانجام به حاشیه عقب نشینی کنند.