جايزه ساخارف برای مدافع چينی حقوق بشر، دويچه وله

جايزه آزادی عقيده پارلمان اروپا که به ياد فيزيکدان منتقد روسی ساخارف نام نهاده شده، امسال به هوجيا مدافع حقوق بشر از چين تعلق گرفت. وی خود نتوانست شخصا اين جايزه را دريافت کند. هوجيا زندانی است.

روز چهارشنبه هفدهم دسامبر (۲۷ آذر) پارلمان اروپا طی مراسمی ويژه در استراسبورگ جايزه آزادی عقيده را غيابا به هو جيا، مدافع چينی حقوق بشر اعطا کرد. هوجيا اواخر سال ۲۰۰۷ ميلادی، به‌خاطر انتقاد از نقض حقوق بشر در چين، به اتهام «اقدامات ضد انقلابی» دستگير و در ماه آوريل سال جاری به سه سال و نيم زندان محکوم شد.

جينيان زنگ همسر اين مدافع حقوق بشر، که خود نيز در حبس خانگی به‌سر می‌برد و امسال جايزه گزارشگران بدون مرز در مسابقه وبلاگ‌های ممتاز دويچه وله را بدست آورد، در پيامی ويديوئی به پارلمان اروپا گفت:«کتاب‌های مدارس، روزنامه‌ها، همه‌چيز در چين شباهت به وضعيتی دارد که جرج اورولز در رمان "۱۹۸۴" آن را به تصوير کشيده است».

جايزه عليه چين نيست

"هانس گرت پوترينگ" رئيس پارلمان اروپا، در سخنان خود تاکيد کرد که اين جايزه عليه چين نيست. وی گفت:« ما می‌خواهيم رابطه تنگاتنگی با چين داشته باشيم. اروپا به چين نياز دارد و چين نيز به اروپا. اما ما حقوق بشر را هيچ‌گاه کنار نخواهيم گذارد. من اميدوارم که اين موضوع هم در چين درک شود و ما به همکاری خود با جمهوری خلق چين ادامه دهيم».

دولت چين اما از همان آغاز، اعطای اين جايزه را به هوجيا عملی تحريک آميز دانست و همه تلاش خود را برای جلوگيری از آن به‌عمل آورد.

روح سرکش هوجيا

در نگاه نخست، اين مدافع حقوق بشر ۳۵ ساله لاغراندام و کوچک به‌نظر می‌رسد. اما نحوه سخن گفتن‌اش مانند يک پرفسور فلسفه است. او جرئت داشت در گفت‌وگو با رسانه‌های خارجی از وضعيت حقوق بشر در چين انتقاد کند. هو جيا برای آزادی زندانيان دگر‌انديش فعاليت می‌کرد، نسبت به آلودگی محيط زيست اعتراض داشت و برای بهبود وضعيت مبتلايان به ايدز تلاش می‌کرد.

از سال ۲۰۰۶ ميلادی، هو جيا به حبس خانگی محکوم شد، اما دست از انتقاد برنداشت. او در نوامبر سال گذشته در يک کنفرانس ويديوئی با پارلمان اروپا شرکت کرد و نظرات صريح خود را در باره وضعيت حقوق بشر در چين اعلام کرد. پس از اين کنفرانس ويديوئی، هو جيا بازداشت شد. اوائل سال جاری ميلادی، تازه خبر بازداشت او منتشر شد. جرم هو جيا در دادگاه انتشار شش مقاله انتقادی در اينترنت و مصاحبه با ژورناليست‌های خارجی اعلام شد.

اما احتمال می‌رود دليل اصلی محاکمه و زندانی شدن هو جيا همان کنفرانس ويديوئی با پارلمان اروپا بوده باشد. در آن زمان رئيس پارلمان اروپا با عصبانيت از شنيدن خبر بازداشت او گفت:« اگر هو جيا از طريق اينترنت با پارلمان اروپا تماس داشته، اين برابر با استانداردهای بين المللی است».

پارلمان اروپا از سال ۱۹۸۸ جايزه ساخارف را به اشخاصی می‌دهد که در زمينه دفاع از حقوق بشر و آزادی عقيده فعاليت داشته باشند. بر اين جايزه نام آندره ساخارف، فيزيکدان ناراضی اتحاد جماهير شوروی سابق، نهاده شده است که در سال ۱۹۸۹ درگذشت. زاخاروف در سال ۱۹۷۵ جايزه صلح نوبل را دريافت کرد.

النا بونر بيوه ساخارف همزمان با اعطای جايزه امسال، در يک مصاحبه مطبوعاتی در رابطه با اهميت رعايت حقوق بشر گفت :« هيچ دليلی، برای کنارگذاشتن حقوق بشر موجه نيست. نه وابستگی به انرژی و نه بحران مالی ».