بی‌اطلاعی از سرنوشت بازداشت‌شدگان مراسم خاوران در گفت و گوی راديو زمانه با‌ عبدالفتاح سلطانی و ناصر زرافشان

mmohammadi@radiozamaneh.com

مريم محمدی - خانواده‏های قربانيان کشتار سياسی سال ۱۳۶۷، امسال نتوانستند مراسم يادبود آن‏ها را برگزار کنند.
اين مراسم چند سالی بود که با تحمل بيشتری از طرف حکومت برگزار می‏شد. اما امسال حضور ماموران انتظامی و حمله به خانواده‏ها و دستگيری تعدادی از حاضران، مانع اجرای اين مراسم شد.
خانواده‏های دستگيرشدگان در مراجعه به «کانون مدافعان حقوق بشر»، خواهان قبول وکالت فرزندانشان از جانب وکلای اين سازمان شدند.
در اين مورد با ‌عبدالفتاح سلطانی و همين‏طور ناصر زرافشان، دوتن از اين وکلا گفت و گو کردم.

آقای سلطانی، در خبرها بود که در مقابل گورستان خاوران، تعدادی دستگير شده‏اند و دو نفر از آنان، خانم سولماز گيدر‌ و آقای علی اميرقلی، موکلين شما هستند.
ما هنوز از نظر قانونی وکالت رسمی نداريم. چون اصلاً اجازه نمی‏دهند و نمی‏دانيم هم که کجا هستند. فقط خانواده‏ها به ما مراجعه و تقاضای وکيل کردند. ما هم گفته‏ايم، چنان‏چه بپذيرند که ما وکيلشان بشويم، بله، هستيم.
پس‌ تا زمانی که بين ما وکالت‏نامه امضا نشده است، نمی‏توانيم بگوييم که ما وکيل آنان هستيم. فقط خانواده‏ها به ما مراجعه کردند و هنوز ظاهراً، با توجه به اين که خانواده‏ها هم نمی‏دانند کجا هستند و مشخص نيست سرنوشت اينان چه هست؛ طبيعی است ما هم نتوانسته‏ايم وکالتنامه به امضای آنان برسانيم.

آقای سلطانی، شما چه اقداماتی انجام داده‏ايد يا قرار است‌ انجام بدهيد؟
ببينيم وضعيت آنان تا روز شنبه چه می‏شود. شايد تا شنبه آزاد بشوند. اگر تا شنبه آزاد نشدند، ما هم به اتفاق خانواده به مرجع قانونی مراجعه ‏می‏کنيم، تا ببينيم آيا وکالت را می‏پذيرند.

آيا کانون مدافعان حقوق بشر اطلاع دارد که دستگيرشدگان همين دو نفر بوده‏اند؟
آمار دستگيرشدگان خيلی بيشتر است. رقم‏های مختلف شنيده‏ام؛ ۱۹ نفر، ۱۷ نفر. فقط خانواده‏ی اين دو نفر مراجعه کرده‏اند. بقيه چه وضعيتی دارند، ما هم نمی‏دانيم.
حداقل ما تا جمعه يا شنبه صبر می‏کنيم، ببينيم چه وضعيتی پيش می‏آيد. چون تا آن‏جايی که می‏دانم، قرار بوده خانواده‏ها مراجعه کنند. امروز هم مراجعه‏هايی داشته‏اند، هرچند که به آنان جوابی نداده‏اند.

***

‌ناصر زرافشان، يکی ديگر از وکلای کانون مدافعان حقوق بشر است که مورد مراجعه‏ی خانواده‏های دستگيرشدگان قرار گرفته‏ است. او می‏گويد:
هرچه بيشتر از آن روز، از ‏ظهر به بعد، گذشت، خبرها و رقم‏های بيشتری هم علنی شد. تعدادی از خانواده‏ها مثل خانواده‏ی خانم سولماز گيدر، خانواده‏ی آقای علی اميرقلی، خانم قهرمان‏زاده و… به اين‌جا مراجعه کردند. بعضی‏هايشان تماس‏هايی هم با خانواده‏ها داشته‏اند و تا آن‏جايی که ما اطلاع داريم، اين‏ها در بند ۲۰۹ هستند.

پس شما اطلاع داريد که اين‌ها در اوين در بند ۲۰۹ هستند؟
بله، اين‏ها بيشترشان با خانواده‏ها تماس گرفته‏اند و حداقل اطلاع را داده‏اند. تلاش خانواده برای گرفتن اطلاعی بيش از اين مقدار، يعنی بيش از محل بازداشتشان، تاکنون نتيجه‏ نداده است.
هرچند همين هم، وقتی که بدانند بازداشت شده‏اند و بدانند که در کجا و در اختيار کدام مرجع هستند، همان روز اول برای يک خانواده‏ی مضطرب که بچه‏اش از خانه بيرون رفته و برنگشته، خودش يک مقدار موجب آرامش می‏شود.
ولی سوای اين، مراجعات خانواده‏ها در دو سه روز گذشته و مکاتباتی که با مراجع مختلف، از قوه‏ی قضاييه، تا دادستانی تهران، تا اطلاعات داشته‏اند، به نتيجه‏ای نرسيد.

آقای زرافشان، شما به عنوان وکيلی که خانواده‏ها برگزيده‏اند، اقدامی هم می‏توانيد انجام بدهيد يا انجام داده‏ايد؟
استحضار داريد که دخالت وکيل در اين مرحله قانوناً جايگاهی ندارد. ما مترصد هستيم که پرونده‏های اين کسانی که خانواده‏هاشان مراجعه کرده‏اند، به دادسرای انقلاب (اگر قرار باشد قضايی بشود) بيايد‌ تا بتوانيم کارمان را شروع کنيم.
ولی پيش از آن، تلاش‌مان اين است که اصولاً اين پرونده‏ها قضايی نشوند. زيرا در واقع امر، هيچ چيزی در اين پرونده‏ها نيست و تا لحظه‏ای که اين دستگيرشدگان دستگير شده‏اند، عواملی که اين‏ها را دستگير کرده‏اند، اصلاً نمی‏دانستند که دارند چه کسانی را دستگير می‏کنند.
اين فرق می‏کند با حالتی که کسی اتهامی متوجه‏اش است، پرونده‏ای برايش تشکيل شده، موضوع اتهام و حداقل دلايل عليه‏اش در پرونده هست وآن وقت بر اساس اين‏ها، پرونده قضايی برای بازداشت صادر می‏شود.
من اميدوارم، تلاشی برای توجيه اين دستگيری‏هايی که کرده‏اند، به صورت پرونده‏سازی، صورت نگيرد.

آيا شما از تعداد دستگيرشدگان اطلاعی داريد؟
من حدوداً ۱۶ اسم دارم که مراجعه کرده‏اند. اما رقم دقيق را هنوز نمی‏توانم با قاطعيت بگويم که چند نفر است.