کاهش قيمت نفت، فرصت يا تهديدي براي اشتغال؟ نيلي: دوران افزايش قيمت نفت شاهد كمترين ميزان ايجاد اشتغال بود، ايلنا

علل و عواملي كه سبب بروز اختلال در عرضه و تقاضاي نفت و متعاقب آن در بازار نفت شوند، خصوصاً آن كه اين عامل يا عوامل غيرقابل پيش بيني بوده و در كوتاه‌‏مدت قابل تعديل نباشند به عنوان شوكي بر بازار نفت قلمداد مي‌‏شود. اين اختلالات در بيشتر موارد به تغيير (كاهش يا افزايش) در قيمت منجر مي‌‏شود. حال اگر اين اختلالات به طور گسترده بر صحنه اقتصادي يك يا چند كشور به نحوي اثر گذارند كه اقتصاد داخلي آنان دچار مشكل گسترده شود، اين شوك تبديل به بحراني براي اقتصاد آنان مي‌‏شود.

به گزارش خبرنگارايلنا، از ديدگاه مكاتب مختلف اقتصادي، ‌‏مهمترين عوامل موثر بر رشد اقتصاد، سرمايه و نيروي كار اعم از متخصص و غيرمتخصص است. در نظريه‌‏هاي جديد رشد، عامل انرژي نيز وارد مدل شده است ولي اهميت آن در مدل‌‏هاي مختلف يكسان نيست. برخي از اقتصاددانان معتقدند انرژي، عامل اصلي و تنها عامل موثر در توليد است و نيروي كار و سرمايه، عوامل واسطه‌‏اي هستند كه براي بكارگيري نيازمند انرژي هستند. برخي ديگر از اقتصاددانان معتقدند كه انرژي عامل مهمي در رشد اقتصادي نيست و از طريق تاثيري كه بر نيروي كار و سرمايه مي‌‏گذارد، غيرمستقيم بر رشد اقتصادي تاثير دارد و اثر مستقيم بر رشد اقتصادي ندارد.
بديهي است اگر انرژي به عنوان يك نهاده توليد قلمداد شود، افزايش قيمت اين نهاده سبب افزايش هزينه توليد، افزايش قيمت محصول و در نهايت كاهش درآمد و رشد اقتصادي مي‌‏شود.

در سال 85 و 86 تنها 469 هزار شغل در كشور ايجاد شده است
يكي از مهمترين مسائل اين مبحث، مطالعه آثار مستقيم قيمت‌‏هاي بالاي نفت بر ميزان بكارگيري نيروي كار و سرمايه است.
دكتر مسعود نيلي، رئيس دانشكده اقتصاد و مديريت دانشگاه صنعتي شريف درباره تاثيرات بحران اقتصادي جهان بر اقتصاد كشور مي‌‏گويد: رشد بالاي نقدينگي و افزايش قيمت مواد اوليه باعث وخيم شدن وضعيت توليد است.
وي با بيان اينكه توليد كشور در شرايط فعلي اوضاع خوبي ندارد، گفت: بر اساس آمارهاي منتشره مركز آمار ايران در سال 1385 براي 219 هزار نفر و در سال 1386 براي 250 هزار نفر شغل ايجاد شده است. اين در حالي است كه در گذشته كمترين ميزان اشتغالزايي در كشور، حدود 340 هزار نفر بوده است.
نيلي تصريح كرد: متاسفانه به استناد آمار موجود، ميزان اشتغالي كه در زمان رونق ايجاد شد از زماني كه قيمت نفت در حد پاييني بود كمتر است و با در نظر گرفتن رشد جمعيت مي‌‏توان گفت كه در آينده شاهد گسترش بيكاري خواهيم بود.
رئيس دانشكده اقتصاد و مديريت دانشگاه صنعتي شريف گفت: هر چند گسترش آموزش عالي و افزايش ظرفيت دانشگاه پيام نور تا اندازه‌‏اي ضربه‌‏گير افزايش بيكاري شده ولي واقعيت اين است كه در آينده‌‏اي نه چندان دور شاهد گسترش بيكاري خواهيم بود.
وي اظهار داشت: اوضاع اقتصادي به‌‏گونه‌‏اي است كه از يك سو با افزايش كسري بودجه شاهد تورم خواهيم بود و از سوي ديگر با ورود موج افرادي كه فعلاً به تحصيل مشغول‌‏اند شاهد افزايش بيكاري خواهيم بود.

اتكا به نفت رقابت‌‏پذيري كشور را از بين مي‌‏برد
با اين حال مدير گروه اخلاق حرفه‌‏اي دانشگاه تهران از كاهش قيمت نفت به عنوان يك فرصت مناسب براي شكوفايي و توسعه ياد مي‌‏كند و مي‌‏گويد: كاهش قيمت نفت فرصتي است كه اگر جامعه مصمم باشد و برنامه‌‏ريزي‌‏هاي لازم نيز انجام شود، مي‌‏تواند زمينه‌‏هاي شكوفايي اقتصادي را براي كشور به همراه آورد.
دكتر احد فرامرز قراملكي در گفت‌‏وگو با "ايلنا"، با بيان اينكه كشور براي توسعه نياز به يك شوك دارد، گفت: كاهش قيمت نفت مي‌‏تواند نقش اين شوك را ايفا كند.
وي اتكا به اقتصاد نفتي را باعث توسعه نيافتگي دانست و گفت: اگرچه اين اتكا به درآمد نفت در كوتاه‌‏مدت خوب به نظر مي‌‏رسد اما در بلندمدت به زيان ماست و رقابت‌‏پذيري كشور را در اقتصاد جهاني از بين مي‌‏برد.
مدير گروه اخلاق حرفه‌‏اي دانشگاه تهران با تاكيد بر اينكه اقتصاد نفتي نوعي كم‌‏كاري در ايراني‌‏ها ايجاد كرده است، گفت: نتيجه اين شده كه در بخش‌‏هاي مختلف بهره‌‏وري پاييني داشته باشيم.
قراملكي كاهش قيمت نفت را فرصتي براي ورود به بازار رقابت جهاني عنوان كرد و اظهار داشت: ‌‏كشور ما در بخش‌‏هايي مانند كشاورزي، صنعت فرش، نساجي و حوزه فناوري داراي قابليت‌‏هاي فراواني براي توسعه است كه متاسفانه اتكا به نفت ما را از توسعه و رقابت جهاني در اين حوزه‌‏ها بازداشته است، در حالي كه قبلاً در اين بخش‌‏ها از جايگاه مناسبي برخوردار بوديم.
وي با بيان اينكه اقتصاد نفتي بر اخلاق حرفه‌‏اي تاثير منفي داشته است، ‌‏خاطر نشان كرد: رقابت‌‏پذيري بدون اخلاق حرفه‌‏اي امكان‌‏پذير نيست.
وي تصريح كرد:‌ اتكا به اقتصاد نفتي اخلاق حرفه‌‏اي را در بخش‌‏هاي ديگر اقتصادي كاهش داده و يا از بين برده است.
سياست‌‏هاي حزب دموكرات علت بحران اقتصادي جهاني است
دكتر هادي غنيمي‌‏فرد، رئيس شبكه سراسري خانه‌‏هاي صنعت و معدن نيز در گفت‌‏وگو با "ايلنا"، كاهش قيمت نفت را ناشي از بحران اقتصادي حاكم بر جهان دانست و گفت:‌ تاريخ نشان داده است هر گاه حزب دموكرات آمريكا بر سر كار مي‌‏آيد به علت سياست انقباضي كه در اقتصاد برمي‌‏گزيند، بحران اقتصادي در جهان گسترش مي‌‏يابد.
وي خاطر نشان كرد:‌ بحران اقتصادي كنوني جهان مشابه بحران‌‏هاي اقتصادي است كه در زمان به قدرت رسيدن دولت‌‏هاي دموكرات كلينتون، كارتر و كندي در جهان گسترش يافت.
غنيمي‌‏فرد كاهش قيمت را به عنوان يك فرصت معرفي كرد و گفت: كاري كه ما بايد در اين زمان انجام دهيم اين است كه خود را زير سلطه اقتصاد نفتي خارج كنيم و ارزش افزوده توليد را بالا ببريم.
رئيس شبكه سراسري خانه‌‏هاي صنعت و معدن گفت: در حال حاضر اگرچه از كاهش قيمت نفت به عنوان يك تهديد نام مي‌‏برند اما در حقيقت يك فرصت است تا بتوانيم با كاهش وابستگي به درآمد نفت، خود را به سمت توليد ملي سوق دهيم. در اين زمان است كه اشتغال توسعه يافته و پايدار مي‌‏شود.
به گزارش"ايلنا"، به هر حال آنچه كه از صحبت‌‏هاي كارشناسان و صنعت‌‏گران مي‌‏توان استنباط كرد اين است كه در موج سوم جهاني شدن، ارتباط بين كشورهاي دنيا بسيار مستحكم‌‏تر از دو دوره قبلي است و دليل آن نيز اين است كه توليد و تجارت به هم گره خورده‌‏اند و در واقع چيزي به نام زنجيره ارزش جهاني شكل گرفته است كه باعث گسترده شدن زنجيره توليد در سطح جهاني شده است، بنابراين مثل گذشته نمي‌‏توان گفت كه كالاي كشاورزي از يك منطقه به منطقه‌‏اي ديگر مي‌‏رود و يا كالاهاي صنعتي از يك كشور خاص به ساير كشورها و مناطق ديگر صادر مي‌‏شود، بلكه فرآيندهاي توليد گسترده باعث شده است كه كشورهاي گوناگون دنيا با هم مرتبط شوند. حال اين ارتباط درباره ايران و بسياري از كشورهاي صادركننده نفت ارتباط نامتقارن است؛ به اين معني كه ما هم با دنيا در ارتباط هستيم ولي بيشترين صادرات كشور متعلق به نفت است كه در مقابل آن كالا وارد مي‌‏شود در حالي كه كشورهايي مثل چين، كره‌‏جنوبي، مالزي و ... ارتباطات متنوعي با دنيا دارند و پيوند آنها با دنياي خارج منحصر به يك محصول خاص نيست.
كاهش قيمت نفت براي ما بسيار مهم است زيرا نفت انرژي فراگير مورد استفاده در صنعت توليدي و تجاري است و باعث شده برايمان تامين منابع كند اما اين كاهش قيمت نفت مي‌‏تواند از يك تهديد به فرصت تبديل شود. زماني ما مي‌‏توانيم به اشتغال پايدار برسيم كه با كاهش وابستگي به درآمدهاي نفت به بحث توسعه توليدهاي و تامين منابع خود از اقتصاد غيرنفتي حركت كنيم.

گزارش از محمد نوروزي