محمد خاتمی: فتنه، زير پا گذاشتن معيارهای انسانی و قانونی به نام دفاع از انقلاب است، کلمه

امروز زياد از فتنه دم می‌زنند و واقعاً هم در دوران فتنه به سر می‌بريم. من می‌گويم آيا از مصاديق فتنه اين نيست که معيارهای اخلاقی، شرعی، انسانی و قانونی به نام دفاع از ارزشها و انقلاب زير پا گذاشته شود؟

رئيس‌جمهور سابق کشورمان با تاکيد بر اينکه زير پاگذاشتن معيارهای اخلاقی، شرعی، انسانی و قانونی به نام دفاع از ارزشها و انقلاب مصداق فتنه است، ضمن هشدار نسبت به توطئه‌ها عليه نظام و ملت، اظهار داشت:دلسوزان واقعی کشور برای جلوگيری از خشن و ضد حقوق بشر نشان دادن نظام در افکار عمومی که از طريق دشمن دنبال می‌شود، چاره‌جويی کنند.

تاسف از اين است که دروغ و تهمت به نام نظام بيان می‌شود

حجت الاسلام و المسلمين سيدمحمد خاتمی؛ در ديدار با جمعی از زنان اصلاح‌طلب؛ همسران زندانيان و محکومان سياسی ، ضمن همدردی با آنان و دعوتشان به صبر و مقاومت و متانت گفت: من، همسران شما و بسياری از کسانی را که امروز گرفتار و در تنگنا هستند می‌شناسم و باور مشترک ما و شما و ايشان، اسلام و ايران و حق و حرمت ايرانی و عزت انسان در همه جا و همه حال بوده است و درد مشترکمان از جمله اينکه شاهد رفتارها روش‌ها و سياست‌هايی هستيم که بيش از آنکه ضررش متوجه افراد و خانواده‌ها و جامعه باشد متوجه نظامی است که به آن دلبسته‌ايم و برای استقرار آن هزينه هنگفتی پرداخت شده است و از جمله جان‌ها و خون‌های زيادی در راه آن نثار شده است.”

به گزارش روابط عمومی دفتر خاتمی، وی با اشاره به مطالبی که بانوان حاصر در جلسه بيان کردند گفت: بايد بگويم تنها تاسف از رواج دروغ و تهمت و ناسزاگويی و مظلوم واقع شدن کثيری از افراد نيست، علاوه بر آن تاسف بيشتر اينکه اين رفتارها و گفتارها وقتی به نام نظام بيان می شود سبب می‌شود که چهره نظام مخدوش و زشت نشان داده شود.

رئيس‌جمهور سابق کشورمان با بيان اينکه امروز زياد از فتنه دم می‌زنند و واقعاً هم در دوران فتنه به سر می‌بريم، اظهار داشت:من می‌گويم آيا از مصاديق فتنه اين نيست که معيارهای اخلاقی، شرعی، انسانی و قانونی به نام دفاع از ارزشها و انقلاب زير پا گذاشته شود؟ و در نتيجه آن علاوه بر ظلم و ستمی که می شود و هزينه‌هايی که جامعه می پردازد چهره نظام نيز زشت جلوه داده می شود.

چرا آزادی‌ها که در متن قانون اساسی است، محدود می‌شود؟

وی با ابراز تاسف شديد از هزينه داشتن نقد و انتقاد، تاکيد کرد: چرا بايد آزاديهايی که در متن قانون اساسی بر آن تأکيد شده است محدود شود و از طرف ديگر هر تهمت و ناسزا و ناروايی آزاد باشد يا برخورد مناسب با آن نشود؟ اگر اينها به نام نظام و انقلاب باشد جفا به نظام و انقلاب نيست؟

رئيس بنياد باران افزود: عليه نظام و انقلاب و ملت و کشور ما توطئه‌های بزرگی وجود داشته و دارد و بايد هم همه هوشيار باشيم و آيا نبايد تأمل و انديشه کرد که وقتی دشمنان نتوانستند از راه تهاجم نظامی و رواج امواج تروريسم و حمايت از تروريست‌ها و تحريم ها و فشارها به مقاصد خود برسند راههای ديگری را هم خواهند پيمود. از جمله اينکه در افکار عمومی جهان و حتی مسلمانان نظام ما را خشن، ضد حقوق بشر و نظائر آن نشان دهند؟

وی هشدار داد: اگر خدای ناخواسته در اين مسير شوم موفق شوند، ضربه زدن نهايی به نظام و کشور برايشان آسان تر و کم هزينه‌تر خواهد بود و اگر کسانی با هر نيتی در اين مسير حرکت کنند آيا در دام فتنه و توطئه نيفتاده‌اند؟ اينها از جمله اموری است که خيرخواهان و دلسوزان واقعی انقلاب و کشور بايد به آن توجه و برای آن چاره‌جويی کنند.

خاتمی تصريح کرد: خواست ما پاس داشتن قانون اساسی و فعاليت در چارچوب آن و اجراء و جاری شدن اين پيمان جمعی برای همه به صورت همه جانبه و جامع. بخصوص رعايت آن از جانب حکومت است.

وی همچنين اظهار داشت: نبايد به هيچ وجه جلوی آزادی‌های مصرح و مشروع گرفته شود و هيچکس نبايد برخلاف ضوابط قانون و بخصوص قانون اساسی بازداشت، بازجويی و محاکمه شود.

محاکمه حزب سياسی بايد در دادگاه صالح با حضورهيئت منصفه انجام شود

رئيس‌جمهور سابق کشورمان در بخش ديگری از سخنانش اظهار داشت: چگونه است که به سادگی اعلام می شود فلان حزب و به همان تشکل رسمی که مسؤوليت های خود ار آشکارا پذيرفته و در درون نظام فعاليت کرده و می کند منحل شده است؟ اگر رسيدگی به اتهامات احزاب و گروههای رسمی سياسی مصداق امر سياسی نيست پس چه چيز سياسی است؟ حتی اگر متهم به فعاليت عليه امنيت ملی باشد و هر اتهام و جرم سياسی بايد در دادگاه صالح با حضور هیأت منصفه‌ای که واقعاً نماينده افکار عمومی باشد مورد بررسی قرار گيرد و متهم بايد از همه حقوق و امکاناتی که قانون مقرر کرده است برخوردار گردد.

سيدمحمدخاتمی خاطر نشان کرد: اگر کسی با هر اتهام و جرم ادعا کرد که مورد اتهام و برخورد نادرست بوده و شکايتی کرد وظيفه قانونی حکومت است که عادلانه به آن رسيدگی کند تا واقعيت مشخص گردد، نه اينکه به جرم اعمال حق قانونی (مثلا شکايت) مورد فشار قرار گيرند و دست کم در عرصه تبليغات با انواع ناسزاها و ناروايی‌ها بدون اينکه امکان دفاع از خود داشته باشند مواجه باشند. طرح و نقد اين مسائل و حتی اعتراض به آنها از سر دلسوزی است. تقاضای فضای آزاد و گذر از حالت امنيتی و فشارها، نشانه علاقه به نظام است و بايد مورد تقدير قرار گيرد نه نکوهش و برخوردهای ناروا.

همه در اين موقعيت حساس نياز به صبر داريم

خاتمی در بخش ديگری از سخنانش تصريح گرد: در اين جمع می‌خواهم کمی درباره “اخلاق” و الزامات آن برای جامعه و بخصوص حکومت و نظام صحبت کنم. هرچند حق مطلب در اين باب با بحثی درازدامن ادا می شود که نياز به مجالی ديگر دارد.

وی افزود:در اينجا بخصوص لازم است در باره “صبر” که مسلما از فضائل اخلاقی است و همه ما در اين موقعيت حساس به آن نياز داريم سخن کوتاهی بگويم.

رئيس بنياد باران يادآور شد: ممکن است کسانی به اين نتيجه برسند با وجود “شريعت” که فقه متکفل بيان آن است و همه زوايا و جهات فردی و اجتماعی را در بر می‌گيرد ديگر اخلاق جايی ندارد.

رئيس‌جمهور سابق کشورمان تصريح کرد: در شريعت روا و ناروا بايد و نبايد و خوب و بد مشخص می‌شود يا با بيان ملاکهای کلی زمينه استنباط آنها فراهم می‌شود و اخلاق هم که معطوف به بايدها و نبايدها است ديگر موضوعيت ندارد، ولی اين سخن درست نيست.

وی در بيان علت نادرست بودن اين سخن اظهار داشت: زيرا اولا، اخلاق بسيار گسترده‌تر از بايدها و نبايدهاست.ثانيا به نظر می‌رسد که شريعت با همه اهميتی که دارد در طول اخلاق قرار می‌گيرد بخصوص با توجه به حديث معتبری که از پيامبر اکرم(ص) نقل شده است که:”بعثتت لاتمم مکارم الاخلاق” که هدف بعثت را استقرار اخلاق نيکو معرفی می کند.

رئيس‌جمهور سابق کشورمان يادآور شد: استاد شهيد آيت الله مطهری در باب عدالت و نسبت آن با دين و شريعت تعبير جالب و درستی دارند. به عقيده ايشان و بسياری از بزرگان شيعه و اسلام و طرفداران “عدل”، عدالت حقيقی است که آسمان و زمين بر اساس آن بنا شده و گردش روزگار بر محور آن است و همچنين ملاک و معياری است که بايد بر رفتار فردی و پيوند اجتماعی نيز حاکم باشد.

خاتمی افزود:به نظر اين استاد بزرگوار “عدل” در سلسله علل احکام قرار می‌گيرد يعنی خداوند متعال به آنچه عدل است امر و از آنچه ظلم است نهی می‌کند . بنابراين اگر چيزی مصداق ظلم بود نمی تواند از طرف خداوند مورد تائيد قرارا گيرد و اگر سند نقلی در اين باب بود يا بايد حکم به بطلان و بی‌اعتباری آن کرد يا به نحوی بايد تاويل و توجيه شود که با عدل سازگار افتد.

رئيس دولت اصلاحات ادامه داد: من می‌خواهد اين نظر مبارک را تعميم بدهم و بگويم”اخلاق” هم در سلسله علل احکام قرار می‌گيرداصلا خود عدل و عدالت زير مجموعه اخلاق است. حاصل سخن اينکه شريعت علاوه بر اينکه بايد طبق ميزان عدل باشد بايد اخلاقی هم باشد.

وی آنگاه اين پرسش را مطرح کرد که ” اخلاق” که چنين اهميت والايی دارد چيست و گفت:سخن در اين باب بسيار طولانی و پيچيده است و فيسلوفان و عالمان اخلاق در اين زمينه بحث‌های فراوان دارند و متکلمان و معلمان فکر و معرفت اسلامی هم در اين باب گفتارهای زيادی دارند.

رئيس بنياد باران ادامه داد:من در اينجا به آيه‌ای از قرآن کريم اشاره می‌کنم و سعی می‌کنم دامنه بحث را خيلی گسترده نکنم.”ليس البر”ان تولوا وجوهکم قبل المشرق و المغرب لکن البر من آمن بالله و اليوم الاخر و الملائکه و الکتاب و والنبيين و آتی المال علی حبه ذوی القربی و اليتامی و المساکين و ابن السبيل و فی الرقاب و اقام الصلوه و آتی الزکوه و الموفون بعهدهم اذا عاهدوا و الصابرين فی البأساء و الضراء و حين البأس اولئک الذين صدقوا و اولئک هم المتقون (۱۷۷ بقره)

به گفته سيدمحمد خاتمی اين آيه محتوی مطالبی است که در شناخت اخلاق اسلامی و پاره ای از حدود و لوازم آن می‌تواند مورد استفاده قرار گيرد البته دليل، منحصر به اين آيه نيست.

رئيس موسسه بين‌المللی گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها تاکيد کرد:آنچه مسلم است محور و مدار و موضوع اصلی اخلاق از ارسطو تا کانت و ازعالمان و فيلسوفان بزرگ اسلامی و غيراسلامی “خير” و “نيکی” است و بايدها و نبايدها معطوف به خير و شر است.و بايد توجه داشت که اخلاق هم به اخلاق نيکو و اخلاق بد قابل تقسيم است ولی وقتی به صورت مطلق بيان می‌شود نوعا مراد همان اخلاق نيکو است.

وی ادامه داد:در اين آيه کلمه “بر” بکار رفته است در قرآن کلمه “خير” هم آمده است گرچه گاهی به معنی مال و گاهی به صورت صفتی که تفضيل و رجحان را بيان می کند و به معنی “بهتر” استعمال شده است ولی به معنی نيکوئی و خوبی هم هست و نيز مشتقات “حسن” چون احسان و محسن هم در قرآن هست ولی در اين آيه “بر” مورد توجه است که همان نيکی و خوبی و خير است.

رئيس‌جمهور سابق کشورمان يادآور شد:آيه می فرمايد: برّ (نيکی) آن نيست که رو به سوی خاور و باختر بچرخانييد و بگردانيد به عبارت ديگر ظواهر کار هر چند مهم است ولی هدف نيست و به صرف رعايت آنها “برّ” تحقق نمی يابد بلکه اين ظواهر معطوف به محتوای مهمی است که اگر نبود “برّ”هم نيست و اين نکته بخصوص برای جوامعی که نسبتی با دين دارند و در معرض آفت ظاهر پرستی قرار می گيرند بسيار در خور توجه است.

وی همچنين اظهار داشت:”برّ” و “خير” در نظر قرآن عبارت است از “ايمان به خداوند و جاودانگی انسان و وجود روز بازپسين ونيز باور به نيروهای ماورای مادی فرشتگان و ايمان به کتاب که ميزان پندار و گفتار و کردار نيک را بيان می کند و هم آغوش با حق و حقيقت است و نيز پذيرش واسطه های فيض و پيام الهی و رهبران جامعه بشری به سوی رستگاری و کمال يعنی پيامبران و بعد به پاره ای از خصلت ها و رفتارها می پردازد.

خاتمی ادامه داد: جالب است در اينجا به نکته ای اشاره کنم و آن اينکه “کانت” فيلسوف بلند آوازه آلمانی که در عالم جديد جايگاهی بی بديل دارد در “نقد عقل نظری” خود بر اين باور است که عقل از رسيدن به ما بعد الطبيعه ناتوان است و “ما بعد الطبيعه نظری” ناممکن است ولی او در نقد عقل عملی و ما بعد الطبيعه اخلاق به اين نتيجه می رسد که وجدان اخلاقی به همان اندازه روشن و بديهی است که آسمان پر ستاره بالای سرمان و ضمن بيان ملاک های عقل عملی و اخلاق به دو امر مهم می رسد: يکی وجود خداوند است و ديگری جاودانگی جان آدمی که بدون آن دو همه نظام ستبر اخلاقی او از ميان می رود.

رئيس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه بحث خود گفت: در اينجا”بر” و “نيکويی” عبارتست از ايمان به خدا و معاد و فرشتگان و کتاب آسمانی و پيامبران و بعد به پاره ای از خصلت ها و رفتارهايی که مصداق “خير” و ”برّ“اند می پردازد.

وی افزود:دهش مال به فقيران و زمين گيران و گرفتاران و آزاد کردن بردگان و نيازمندان و … برپاداشتن نماز (نه فقط نماز خواندن) و دادن افزونی مال (زکوه) و پای بندی به عهد و پيمانی که برقرار می کنيم و شکيبايی در برابر نا ملايمات و مشکلاتی که از بيرون به انسان می رسد (بأساء) و آنچه از درون می آيد(ضراء) و نيز پايداری و مقاومت و شکيبايی در درگيری های خشنی که بر جامعه تحميل می شود مثل جنگ. و آيه با اين کلام به پايان می رسد که آنان که چنين باشند و چنان کنند راست گويان درست کردار و پرهيزگار هستند.

رئيس بنياد باران تصريح کرد:درست است که فرمان های اخلاقی متوجه فرد است ولی جمع و جامعه و شخصيت های حقوقی (به تعبير امروز)هم مخاطبند.مثلا يک حکومت اخلاقی آنست که وفای به عهد کند يعنی در چارچوب پيمانی که با مردم جامعه خود يا جامعه بين المللی بسته لست حرکت کند و بنا بر اين خروج آن از ضوابط قانون اساسی يا کنواسيون‌ها و نهادهائی که عضويت در آن را پذيرفته است نقض اين ملاک اخلاقی و مردود است.

وی افزود: اگر سخن از بخشش و دهش و انفاق است وقتی به جامعه و حکومت می رسد مراد تمهيد و اجرای ساز و کاری است برای براندازی فقر و بهبود وضع اقتصادی و معيشتی جامعه و افراد …و بنابراين ما می‌توانيم اخلاقی بودن يک حکومت را به ميزان موفقيت او در مبارزه با فقر و رهايی جامعه از بند اسارت و وابستگی و رقيت و رفع تنگناهای عقب ماندگی و تبعيض و نظاير آن بسنجيم.

رئيس دولت اصلاحات ادامه داد: صرف نظر از اينکه مقتضای عدالت که خصلت حکومت مطلوب است نيز همين‌هاست؛ يا اخلاقی بودن يک جامعه دينی را نه به ميزان پايبندی آن به ظواهر بلکه علاوه بر آن با رواج و ترويج محتوای دين يعنی اخلاق؛ عدالت؛ راستی و … بايد سنجيده شود.

وی با اشاره به تاکيدات قرآن کريم به صبر و شکيبايی گفت: ما در همه حال به صبر و شکيبايی نيازمنديم بخصوص در شرايط فعلی و از جمله برای شما و عزيزانتان که در تنگنای مضاعف هستند.

سيدمحمدخاتمی تصريح کرد: مراد از صبر، انفعال و بی تحرکی نيست. مراد مقاومت است و اينکه در برابر مشکلات و سختی ها مايوس نشد و کارآئی را از دست نداد.بايد مقاوم بود و در عين حال راه را گم نکرد اگر فردی يا جمعی هدف مقدس دارد بايد مشقت‌های مسير به سوی آن هدف را نيز تحمل کند و با توکل به خدا بی هيچ وادادگی و ياس و انفعال و با تدبير راه خود را ادامه دهد.

وی يادآور شد:به هر حال خواستم اشاره‌ای بکنم به اخلاق و معنای اخلاقی بودن جامعه بخصوص جامعه‌ای که نسبتی با دين دارد و نيز تاکيد داشته باشيم بر صبر بخصوص برای ما که به اخلاقی بودن ديينمان باور داريم و اينکه مبادا مشکلات ما را دچار ياس کند.

به گزارش روابط عمومی دفتر خاتمی ؛در آغاز اين ديدار حاضران ضمن تاکيد بر روحيه قوی همسران و بستگانشان چه آنان که اينک در زندان به سر می‌برند؛ چه کسانی که به طور موقت بيرون از زندان هستند؛ به مشکلاتی که برای بسياری از خانواده‌های آنان پيش می‌آيد اشاره کردند و افزودند که انچه بر چهره‌های ارزنده و خدوم انقلابی کشور می‌رود جفاست.

از عدم رعايت ضوابط قانونی و عدم امکان استفاده آنان و بستگانشان از حقوقی که قانون و شرع برايشان به رسميت شناخته است و نير عدم رسيدگی به شکايت‌ها و اعتراضاتشان گلايه داشتند.