تا كنون ‌٢٥ كانديداي انتخابات رياست‌جمهوري معرفي شده اند، ايسنا

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس سياسي

"مهندس ميرحسين موسوي" تنها نامي بود كه به عنوان كانديداي نهمين انتخابات رياست‌جمهوري در آغاز شكل‌گيري بحث‌هاي معطوف به انتخابات، بر سر زبانها و نقل مجالس و محافل حزبي هريك از جريانهاي سياسي و حتي گفت‌وگوهاي مردمي بود؛ كانديدايي كه تمامي اعضاي جبهه اصلاحات بر وي اجماع داشتند و حتي در ميان گروههاي مقابل اين جبهه نيز مورد تكريم و احترام بود.(اگر چه با جدي شدن دعوت از موسوي، يادداشت‌هايي در نقد عملكرد وي و دولتش در برخي جرايد نوشته شد كه گاهي نيز مرز انتقاد را درمي‌نورديد و ادبياتي توهين‌آميز مي‌يافت.)

مجمع روحانيون مبارز طي اطلاعيه‌اي در تاريخ 28 تير ماه 83 رسما از مهندس موسوي براي حضور در عرصه كانديداتوري انتخابات رياست‌جمهوري آتي دعوت كرد ولي دبيركل جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي در حاشيه هفتمين كنگره اين حزب در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا (31 / 4 / 83 ) از حزب متبوعش به عنوان نخستين تشكل دعوت‌كننده از موسوي، نام برد.

اگر چه جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي در هفتمين كنگره‌اش تصويب كرد كه اولويت‌هاي ديگرش پس از موسوي، معين و يك كانديداي حزبي خواهد بود و اگرچه ديگر احزاب عضو جبهه‌ي اصلاحات، گرايشهايي به كروبي و يا هاشمي رفسنجاني داشتند، ولي همگي تا اواخر مهرماه ( 21 / 7 / 83 ) كه از قول مهندس ميرحسين موسوي، اعلام شد كه در عرصه‌ي كانديداتوري حضور نخواهد يافت، بر حمايت از وي اصرار ورزيدند تا جايي كه پس از اعلام عدم حضور وي نيز برخي از اعضاي برجسته اين احزاب همچنان نسبت به حضور مجدد موسوي ابراز اميدواري كردند و حتي هنگامي كه برخي صاحب‌نظران از احتمال طرح كانديدايي در دقيقه 90 سخن راندند، اين افراد اظهار داشتند كه تنها كانديدايي كه توان تغيير فضا را به نفع خويش در دقيقه‌ي 90 دارد، ميرحسين موسوي است.

در نهايت جبهه‌ي اصلاحات كه در نيمه‌ي سال جاري متحدا و هم‌صدا از ميرحسين موسوي حمايت مي‌كرد، با اطمينان از عدم حضور وي، تقسيم به سه شد: جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي و سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي و احزاب هم‌سو در حمايت از معين؛ مجمع روحانيون مبارز، حزب همبستگي و احزاب هم‌سويشان در حمايت از كروبي و حزب كارگزاران سازندگي، حزب اسلامي كار و خانه‌ي كارگر و احزاب هم‌سوي هريك در دفاع از هاشمي رفسنجاني كه تاكنون شخصا و به طور قطع اعلام حضور نكرده است و حضورش را به حمايت اكثريت گروههاي سياسي مؤثر در صحنه و نخبگان منوط كرده است.

شوراي هماهنگي نيروهاي انقلاب اسلامي نيز به عنوان طيف رقيب جبهه‌ي اصلاحات، بلافاصله پس از اعلام عدم حضور قطعي موسوي، بررسي در مورد حمايت از يكي از پنج كانديداي مدنظرش بر ولايتي، لاريجاني، توكلي، رضايي و احمدي‌نژاد را در دستور كار خود قرار داد.(در ميان اين افراد، ولايتي با راه اندازي پايگاه اطلاع رساني www.velayati.ir و حاميان رضايي با تشكيل سايت اينترنتي www.farzandemellat.com آخرين مواضع و اخبار انتخاباتي اين كانديداها را اعلام مي‌كنند.)

علاوه بر اين هشت تن كه با گذشت زمان به مرور بر ميزان حاميانشان در ميان احزاب و گروههاي سياسي افزوده مي‌شود، كساني ديگري با حمايت‌هاي كم‌رنگ‌تري در ميان تشكل‌هاي سياسي يا شخصا و يا به دعوت حاميانشان و يا بر اساس حدس و گمانها در عرصه‌ي سياسي و مطبوعاتي وارد عرصه‌ي رقابت نهمين انتخابات رياست جمهوري شده و قصد برآورد شانس پيروزي خود را دارند.

همچنانكه گمانه‌هايي در خصوص احتمال بررسي كانديداتوري غلامعلي حدادعادل، رييس مجلس شوراي اسلامي از سوي شوراي هماهنگي نيروهاي انقلاب اسلامي و ائتلاف آبادگران، زده مي‌شد. وي كه چنين گمانه‌زني‌هايي را كار روزنامه‌نويس‌ها مي‌دانست، در گفت‌وگويي در جمع خبرنگاران پارلماني اظهار داشت: «اگر بخواهم نامزد شوم، احتياجي نيست كه در سايه بمانم، آفتابي مي‌شوم! اما اين فكر را ندارم، همين مسؤوليتي كه در مجلس دارم، اگر بتوانم خوب انجام دهم، كافي است. طرح اينگونه مباحث براي گرم شدن بازار انتخابات است».

در مقابل، مطبوعات جناح منتقد دولت كه تاكنون به حمايت جبهه‌ي مشاركت و سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي از معين بدگمان بوده و با ديده‌ي ترديد به آن نگريسته‌اند، هرازگاهي، با طرح يكي از چهره‌هاي نزديك به جناح اصلاح‌طلب، وي را كانديداي پشت پرده‌ي اين طيف از اصلاح‌طلبان معرفي كرده‌اند. همچنانكه در برهه‌اي از شيرين عبادي در اين روزنامه‌ها نام برده شد كه با تعريف شوراي نگهبان به عنوان مفسر قانون اساسي از مفهوم رجل سياسي در ماده‌ي 115 از اين قانون، خود به خود طرح كانديداتوري‌اش منتفي شد و البته خود وي نيز صراحتا اظهار داشت كه قصد ورود به عرصه‌هاي دولتي و حكومتي را ندارد. احزابي نيز كه از سوي اين مطبوعات به عنوان حاميان وي معرفي شده بودند با عدم تأييد اين شايعه، آن را رد كردند.

پس از چندي از بيطرف، وزير نيروي دولت خاتمي، به عنوان كانديداي پشت پرده‌ي اصلاح‌طلبان نام برده شد كه وي در گفت‌وگويي با ايسنا، اظهار داشت: « قصد ورود به عرصه‌ي كانديداتوري انتخابات را ندارم. تا به حال هيچ‌كس در اين خصوص با من صحبت نكرده است و اگر هم صحبتي شود، نمي‌پذيرم».

حجت‌الاسلام مصطفي محقق‌داماد نيز حدس ديگر اين‌گونه مطبوعات بود كه به گفته‌ي اصلاح‌طلبان، تيري به خطا بوده است. از عارف، معاون اول رييس جمهور نيز نام برده مي‌شد كه به جز گفته‌هاي كروبي مبني بر اينكه «زمزمه‌هايي از حضور عارف شنيده‌ام»، هيچ مهر تأييدي بر آن نهاده نشد و حتي خود وي نيز در حاشيه راهپيمايي 22 بهمن در پاسخ به سؤال خبرنگار ايسنا در خصوص قطعيت كانديداتوري‌اش گفت: «حال شما خوب است؟ قرار نشد از اين سؤالها از من بپرسيد!».

حجت‌الاسلام حسن روحاني دبير شوراي امنيت ملي نيز پس از حدس و گمانهايي كه استارت آنها از مطبوعات زده شد، طي گفت‌وگويي، توضيح داد: « هنوز تصميم نگرفته‌ام در اين دوره كانديدا شوم. البته اين موضوع منتفي هم نيست». وي كه نگاه از دريچه‌ي وظيفه به رياست‌جمهوري و ديگر سمت‌ها را، مقدس و غير از آن را طوق عذاب دانسته بود، اظهار داشت: « فعلا در حال مطالعه صحنه هستم و اگر احساس وظيفه نكنم نمي‌آيم. مهم اين است كه ببينيم چه كساني وارد صحنه مي‌شوند».

جمله‌ي اخير روحاني به اين شائبه‌ها در عرصه‌ي عمومي و البته مطبوعاتي و سياسي جامعه دامن زد كه به احتمال زياد در صورت قطعيت حضور هاشمي در صحنه، روحاني پا به ميدان رقابت نخواهد گذاشت. اگر سكوت را علامت رضا بدانيم، مي‌توان چنين تصور كرد كه سكوت روحاني در قبال چنين گمانه‌زني‌هايي به منزله‌ي تأييد آن است.(برخي بر اين باورند كه سايت خبري www.aftabnews.ir كه در ابتدا گفته شده بود صرفا اخبار هسته‌اي را پوشش مي‌دهد ولي از راه‌اندازي در قالب يك سايت خبري تحليلي ظاهر شد، به منظور انتشار اخبار انتخاباتي روحاني، تغيير فاز داده است.)

نام حسين ميرمحمدصادقي، سخنگوي اسبق قوه‌ي قضاييه با دعوت ائتلاف فارغ‌التحصيلان اروپا و آمريكا، براي كانديداتوري نهمين انتخابات رياست‌جمهوري، در اين عرصه مطرح شد. وي بر خلاف بسياري از ديگر كانديداها، آمدن و نيامدنش را به حضور ديگر كانديداها منوط ندانست و تأكيد كرد كه بر اساس ملاحظات خود تصميم خواهد گرفت. او كه در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا عنوان كرده كه هيچ گرايش حزبي‌اي ندارد، بعيد دانسته كه جناح‌هاي سياسي مطرح، چندان علاقه‌اي به حضور وي داشته باشند. با اين وجود ميرمحمدصادقي در ادامه همين گفت‌وگو اضافه كرده است: «اگر احساس كنم مفيد خواهم بود، وارد عرصه مي‌شوم.»

سيدرضا زواره‌اي، قائم مقام سابق شوراي نگهبان كه يك بار رقابت با سيدمحمد خاتمي را در كوله‌بار تجربه‌ي خود دارد نيز مي‌گويد: بر اساس «توان خداداي‌اش، شرايط كشور و نياز شديد جامعه براي حل مشكلات»، اعلام حضور كرده است.

مصطفي كواكبيان، دبيركل حزب مردمسالاري كه به تازگي عضويت حزب متبوعش در جبهه‌ي اصلاحات مورد بررسي قرار گرفته است، نيز اعلام كرده بود كه در صورت «عدم اجماع در اين جبهه و انتخاباتي متفاوت از انتخابات مجلس هفتم»، وارد عرصه خواهد شد. وي علاوه بر اعلام حضورش، غلامحسين خورشيدي - عضو شوراي مركزي حزب متبوعش- را به عنوان معاون اول خود معرفي كرد.

به جز عارف، محسن مهرعليزاده ديگر معاون رييس‌جمهور است كه گفته بود: كانديداتوري‌اش را در دقيقه 90 اعلام مي‌كند. او چندي پيش رسما اعلام كانديداتوري نمود و ستادهاي انتخاباتي و كميته‌هايش را تشكيل داد. آيا او 6 ماه پيش از آغاز ثبت‌نام كانديداها و برگزاري انتخابات رياست جمهوري را دقيقه‌ي 90 فرض كرد؟

البته در عرصه‌ي ورزش به جز مهرعليزاده كه رييس سازمان تربيت بدني است، ناصر حجازي، سرمربي اسبق تيم فوتبال استقلال نيز در يكي از مطبوعات ورزشي از احتمال كانديداتوري خود خبر داده بود كه با واكنش منتقدانش در عرصه ورزش و مربي‌گري مواجه شد.

حجت‌الاسلام محسن رهامي نيز در گفت‌وگو با خبرگزاري‌ها از حمايت برخي از تشكلها از خودش خبر داد و البته اعلام حضورش را به ”حضور يا عدم حضور هاشمي و اجماع جبهه‌ي اصلاحات” منوط كرد. او كه اعلام كرده شخصا علاقه‌اي به آمدن در عرصه ندارد، اظهار داشته است: «اگر آمدن من به آراي خاموش اصلاح‌طلبان بيفزايد، قطعا در عرصه حاضر نمي‌شوم». البته دو روز پيش وي آمادگي خود را براي كانديداتوري جهت گرم كردن حضور قشرهاي مختلف مردم در انتخابات اعلام كرد.

شوراي عالي حزب همبستگي اگرچه هنوز كانديداي مورد حمايت اين حزب را رسما اعلام نكرده و تيم مشاوراني براي ارائه نظر كارشناسي در اين زمينه ترتيب داده است، ولي اعضاي برجسته آن، شخصا از كروبي اعلام حمايت كرده‌اند. اين در حالي است كه احتمال كانديداتوري ابراهيم اصغرزاده، دبيركل اين حزب نيز از نظر اعضاي آن منتفي نيست و واحد تشكيلات حزب همبستگي هر از چند گاهي از احتمال قريب‌الوقوع كانديداتوري وي خبر مي‌دهد.

محمدباقر قاليباف اگرچه نامش از سوي سايت اطلاع‌رساني آبادگران به عنوان كانديداي احتمالي مورد حمايت اين ائتلاف مطرح شد، ولي اعضاي همين ائتلاف در مجلس، اين موضوع را محل اعراب ندانستند. خود وي نيز از پاسخ به سؤال خبرنگاران در اين زمينه سر باز زده است. البته اخيرا روزنامه «اقبال» در هشتمين شماره خود (نخستين شماره اين روزنامه كه روي كيوسك‌هاي روزنامه فروشي آمد) سايت خبري‌اي با عنوان "انتخاب 9" www.entekhab9.ir را به وي انتصاب داده و اظهار داشته است كه اين سايت براي معرفي وي و طرح كانديداتوري‌اش راه‌اندازي شده است.

عبدالله جاسبي، رييس دانشگاه آزاد كه رقيب خاتمي در انتخابات سال 1376 بود نيز اعلام كرده است كه چنانچه به قطعيت برسد، مستقلا بي‌آنكه از سوي شوراي هماهنگي نيروهاي انقلاب حمايت شود، وارد عرصه خواهد شد.

احمد كاشاني، حقوقدان، نيز ديگر رقيب خاتمي در هشتمين دوره از انتخابات رياست‌جمهوري بود كه در قبال گمانه‌هايي كه در خصوص حضور مجددش در اين عرصه مي‌رود، اظهار داشت: « هنوز در حال بررسي فضا هستم و تصميم قطعي نگرفته‌ام».

آنچنان كه در طول اين گزارش آمد تاكنون نام 25 تن، به نوعي در عرصه‌ي انتخابات رياست‌جمهوري مطرح شده و هيچ بعيد نيست كه اين شمار تا پيش از 27 مرداد 1384 (زمان برگزاري انتخابات) به ميزان سالهاي عمر انقلاب اسلامي و حتي بيش از آن برسد. كانديداهايي تازه‌تر ...

طرح اسامي متعدد و روزافزون براي حضور در عرصه‌ي انتخابات رياست‌جمهوري تا اين حد، از سوي مطبوعات يا حاميان آنها و بازتاب و انعكاس گسترده آن از سوي تمامي رسانه‌ها چه بر اساس واقعيت و جديت حضور آنها باشد و چه براي گرم كردن فضاي رقابتي انتخابات - فارغ از اينكه اين‌گونه بحث‌هاي رسانه‌ها تا چه حد حائز عمق اجتماعي است - براي نخستين بار (البته به جز دوره اول) است كه در تاريخ انتخابات نظام جمهوري اسلامي ايران به وقوع مي‌پيوندد.

اگرچه حضور كانديداهاي متفاوت و مختلف را مي‌توان به نوعي در راستاي افزايش دامنه‌ي انتخاب مردم ارزيابي كرد ولي اين مهم به گواه قاطبه‌ي صاحبنظران سياسي، تنها در صورتي محقق خواهد شد كه اين دامنه‌ي گسترده، كانديداهاي تمامي نحله‌هاي فكري و سياسي را در بر گيرد و نه‌تنها يك طيف خاص را.

فارغ از اين موضوع، سطح و level انتخابات و كانديداهاي رقيب در آن، نيز نكته شايان توجهي است. كمي به قبل بنگريم. آيا زمان طرح مهندس موسوي به عنوان نامزد انتخابات نهمين دوره‌ي رياست جمهوري، هيچ‌يك از كساني كه امروز نامشان در اين عرصه مطرح است، نيتي براي حضور در آن نداشتند؟ آيا در آن زمان حضورشان را وظيفه نمي‌دانستند؟ دغدغه‌هايي كه هريك از آنها، ملاك حضور خود مي‌دانند، در آن زمان مطرح نبود؟

تهيه و تنظيم گزارش از خبرنگار ايسنا نسرين وزيري