پايان ترديدهاي هاشمي، بهنام قليپور، اعتدال و توسعه

فردا روز پايان ترديدهاي هاشمي رفسنجاني است. رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام، كسي كه اعتقاد دارد نشستن بر كرسي رياست جمهوري همچون داروي تلخي در كام اوست. بر اساس برخي اخبار موثق در اين روز با اعلام آخرين مواضع در مورد حضور خود در انتخابات رياست جمهوري، تكليف همه را روشن خواهد كرد. يك منبع نزديك به هاشمي رفسنجاني با اعلام اين خبر ميگويد: «هاشمي رفسنجاني ماهها صبر كرد و فرصت داد تا همه جناحهاي سياسي كشور با اتحاد و همدلي كانديداي واحد و كارآمد را معرفي كنند تا مشاركت حداكثري درانتخابات را موجب شوند ولي اينگونه نشد و ايشان پس از روزها صبر بالاخره تصميم گرفته است تا به اين موضوع خاتمه داده و تكليف همه جريانهاي سياسي را مشخص كند.»
اين منبع تأكيد كرد: «براي هاشمي لطفي ندارد كه در جايگاه رياست جمهوري قرار بگيرد. ايشان تمام سعي و تلاش خود را به كار بستند تا جريانهاي سياسي به وفاقي كارآمد دست يابند، اما اينگونه نشد»
هاشمي رفسنجاني هم بارها گفته بود كه چندان تمايلي براي حضور در انتخابات ندارد. هاشمي آخرين بار، اين جملات را در ديدار خود با اعضاي ستاد انتخاباتي خاتمي در سال 80 بيان كرد و گفت: «از روزي كه بحث حضور من در انتخابات مطرح شد، نظرم اين بود كه فرد ديگري اين مسؤوليت را برعهده بگيرد.» او با انتقاد از برداشتهاي بيگانه از اينكه اتحاد مورد نظر او را برخي جريانهاي سياسي تفسير به رأي كردهاند، تأكيد كرد: من هر دو طرف را خطاب قرار دادم كه به اجماع برسند نه فقط جناح راست و يا اصولگرايان را.
او گفته است كه من بيشتر از آنكه حرف بزنم اهل عمل هستم. با حرف زدن اصلاحات ايجاد نميشود. نتيجه اصلاحات در دوران مسؤوليت من روشن شد، چون خيليها فكر نميكردند كه درزمان من انتخاباتي پرشور برگزار شود. اصلاحات، شعار لازم ندارد؛ بلكه به عمل محتاج است.
رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام در پايان ديدار صميمانه خود با اعضاي ستاد انتخاباتي خاتمي در سال 80 گفت: «قطعاً در مسائل سياسي امسال غائب نخواهم بود و سعي ميكنم تأثيرگذار باشم. اگر به اين نتيجه برسم كه چارهاي نيست، به هر قيمتي كه شده قطعاً نامزد انتخابات رياست جمهوري ميشوم.»
تحليل رقبا
اما رقباي انتخاباتي هاشمي هم براساس ارتباطات خبري خود مطلع شدهاند كه روز سهشنبه روز سرنوشت ساز در انتخابات نهم رياست جمهوري خواهد بود. سامانه اينترنتي دريچه، ديروز با انتشار خبري نوشت كه هاشمي رفسنجاني روز سهشنبه به طور رسمي كانديداتوري خود را اعلام خواهد كرد اما هنوز محل و زمان دقيق آن مشخص نشده است. از سوي ديگر امير محبيان تحليلگر جناح اصولگرايان (كه گفته ميشود سايت دريچه تحت مديريت اوست) در گفتوگويي با خبرگزاري فارس بهطور غيرمستقيم از حضور قطعي هاشمي و احتمال پيروزي او در انتخابات خبر داد.
محبيان تأكيد كرد: «اگر هاشمي رفسنجاني در صحنه رقابت حضور نيابد، معادلات بهسمت رئيس جمهور شدن لاريجاني پيشخواهد رفت. او با اشاره به رايزني برخي افراد و گروهها براي حضور ميرحسين موسوي در صحنه رقابت انتخاباتي ميگويد: حضور همزمان هاشمي رفسنجاني و ميرحسين موسوي در صحنه رقابت امكان پذيرنيست و در صورتي كه موسوي كانديدا شود، هاشمي در صحنه حاضر نخواهد شد.»
رقبا در رقابت با هاشمي
اما همه رقباي هاشمي رفسنجاني بهدنبال رقابت جدي با او هستند. علياحمدي سخنگوي محسن رضايي در يك پيشبيني سياسي از آينده انتخابات رياست جمهوري ميگويد:
«رقابت اصلي بين هاشمي رفسنجاني، محسنرضايي و يكي از كانديداهاي اصلاحطلبان خواهد بود. احمدي در خصوص احتمال به نتيجه رسيدن اصولگرايان، تأكيد ميكند: در اين زمينه دو محور متقارن وجود دارد، نخست اينكه هاشمي در انتخابات ثبت نام كند و وارد رقابت شود كه در اين صورت برخي از كانديداها طبق اعلام قبلي خود كنارهگيري ميكنند.» سخنگوي محسن رضايي در خصوص احتمال حضور مستقل وي در انتخابات هم ميگويد: «رضايي ميثاق را با 4 كانديدا امضا كرده و به آن پايبند است؛ مگر اينكه يكي از آنها برخلاف اين تعهد عمل كند و در اين صورت است كه محسن رضايي نيز، بهطور مستقل ميآيد. در جبهه اصلاحطلبان هم انگيزههاي فراواني براي رقابت با هاشمي ديده ميشود.» رحمانقليزاده دبير كل مجمع دانشآموختگان ايران در اينباره ميگويد: «اصلاحطلبان در رقابت با هاشمي چه ببازند و چه ببرند به نفع منافع ملي و مشترك عمومي است.» رحمانقلي زاده ميافزايد: «ورود هاشمي به عرصه انتخابات، معادلات كنوني را بر هم ميريزد و بسياري از ائمهجمعه استانداران و نمايندگان ادوار مختلف مجلس به طور قطع به سمت هاشمي گرايش پيدا ميكنند.» عضو شوراي سياستگذاري ستاد دكتر معين تصريح ميكند: «چون آقاي هاشمي در تمام نظرسنجيها نفر اول هستند، لذا نوعي جريان تخريب در اردوگاه محافظهكاران عليه وي به راه افتاده است.»
وي درباره نگاه ستاد انتخاباتي معين به هاشمي گفت: سياست ستاد معين اين است كه از تخريب شخصيت هاشمي خودداري كند، زيرا حضورش در انتخابات موثر است و معين هم تمايل دارد با هاشمي وارد رقابت شود.
تحليل خارجيها از هاشمي
خارجيها هم در اين چند روز اخير مطالبي در خصوص حضور هاشمي در انتخابات منتشر كردهاند. روزنامه اتريشي استاندارد در شماره ديروز خود در اينباره نوشته است:
در حاليكه تنها سه روز تا زمان نامنويسي كانديداهاي انتخابات آتي رياست جمهوري در ايران باقي مانده است، هنوز در مورد ورود اكبر هاشمي رفسنجاني به صحنه نميتوان به قاطعيت سخن گفت.
روزنامه اتريشي استاندارد در شماره امروز خود نوشت: رفسنجاني در يكي از آخرين سخنرانيهاي خود در تهران خاطرنشان كرده است كه براي من راهي جز نوشيدن اين داروي تلخ وجود ندارد. بهرغم اين مسأله هنوز شاهد برخي ترديدها در كانديداتوري هاشمي رفسنجاني هستيم.
از سوي ديگر «اكبر محتشمي» سخنگوي «مهدي كروبي» رئيس سابق مجلس ايران و كانديداي فعلي پست رياست جمهوري در سخناني با انتقاد از ورود رفسنجاني به عرصه انتخابات ميگويد: فسيلهاي سياسي بايد به موزهها تعلق يابند!
اما با تمامي اين مسائل آنچه مسلم است، اين است كه مسأله حضور رفسنجاني در انتخابات تنها نكته مهيج در نهمين انتخابات رياستجمهوري ايران در تاريخ 17 ژوئن ميباشد.
«استاندارد» فضاي سياسي كنوني ايران را در خفقان توصيف كرده و مينويسد: هنوز ميان احزاب محافظه كار و كارگزاران، اختلافات عمدهاي وجود دارد كه تمامي آن مانع از صراحت عمل در ميان سياستمداران آنها است.
اين روزنامه اتريشي در بخش ديگري از مطالب خود، با اشاره به كنارهگيري، «احمد توكلي»، يكي از نمايندگان پارلمان ايران از حضور در رقابتهاي انتخابات رياست جمهوري نوشت: رسانههاي ايران از كنارهگيري توكلي بهعنوان اقدامي شجاعانه ياد ميكنند و آن را رويدادي مهم در اتفاق نظر آتي محافظهكاران يا بهاصطلاح امروزي «اصولگرايان» ميدانند.
تنش در ميان محافظهكاران حاكي از عدم همسويي آنها در انتخاب يك كانديداي واحد است. غربيها تنها راه رهايي از وضعيت كنوني را ورود رفسنجاني به صحنه انتخابات ميدانند.
اصولگرايان خسته شدهاند
در كشاكش حضور هاشمي در انتخابات، اين اصولگرايان هستند كه اميدهاي انتخاباتي خود را از دست ميدهند. ديروز سامانه اينترنتي آفتاب در خبري نوشت: از برخي محافل نزديك به اصولگرايان شنيده شده است در پي به نتيجه نرسيدن جلسات مكرر حداد عادل با كانديداي اصولگرايان، وي از برگزاري ناموفق جلسات مذكور ناخرسند است و تصميم به انصراف از ادامه را دارد. از سوي ديگر سعيد ابوطالب نماينده اصولگراي مجلس ششم ميگويد: «اصولگرايان براي اعلام كانديداي نهايي به وحدت نظر رسيدهاند اما منتظر شفاف شدن فضا هستند تا نظر نهايي خود را اعلام كنند.»
نماينده مردم تهران با اشاره به اينكه از دو هفته قبل اين تصميم گرفته شده است، افزود: تصميم اصولگرايان فراتر از معرفي يك فرد است؛ زيرا آنها مكانيسمي را طراحي كردهاند و طبق آن پيش خواهند رفت. وي خاطرنشان كرد: شوراي هماهنگي و اصولگرايان منتظر نظر نهايي برخي افراد و كانديداها براي حضور در انتخابات هستند و پس از آن نظر خود را اعلام ميكنند.
در تائيد حرفهاي ابوطالب، يك مقام بلندپايه اصولگرايان ميگويد: «شانس قاليباف براي تعيين به عنوان نامزد نهايي اصولگرايان بسيار پايين است. او كه نخواست نامش فاش شود، تأكيد ميكند: اين به معناي پايين بودن مقبوليت قاليباف نيست بلكه دلائل ديگري در بين است و اينكه اصلاً اصولگراياني كه لاريجاني را انتخاب كردند، به دنبال شخص ديگري نيستند. اين فعال انتخاباتي ميگويد: آنچه از عملكرد اصولگرايان بر ميآيد اين است كه آنان به دنبال كنارهگيري نامزدها به نفع علي لاريجاني هستند.
اين منبع نزديك به قاليباف افزود: «كساني كه در پي اجماع در جناح اصولگرايان هستند، نظرسنجي را قبول ندارند زيرا اگر به نظرسنجي معتقد بودند در اعلام نامزد نهايي خود تعجيل نميكردند.»
وي گفت: «در شرايط فعلي قاليباف به «ميثاق چهار» پايبند است و هر نظرسنجياي را كه اعلام شود ميپذيرد. قرار نيز بر اين بود كه هر كس در نظرسنجيها مقبوليت پاييني داشت كنارهگيري كند».
اين فعال انتخاباتي همچنين كنارهگيري «توكلي» يكي از اعضاي گروه موسوم به «ميثاق چهار» را نيز واقعهاي مهم دانست و گفت: «وي نشان داد كه به تعهدات خود پايبند است و پس از نظرسنجي كنارهگيري كرد»
تحليل آخر: شرايط حضور موسوي
موج جديد رايزنيها براي متقاعد كردن مير حسين موسوي در حالي صورت ميگيرد كه دريك اقدام هماهنگ 3 لايه از نيروهاي اصلاحطلب مشغول فعاليت براي وي هستند، سامانه اينترنتي وابسته به اصولگرايان طي، گزارشي در خصوص حضور احتمالي ميرحسين موسوي در انتخابات مينويسد:
در لايه اول برخي بزرگان روحاني دوم خرداد نظير موسوي بجنوردي، موسوي خوئينيها و بالاخره محمد خاتمي، در روزهاي گذشته به رايزني با او پرداختند. ميرحسين موسوي در اين ديدارها شروطي نظير چگونگي وحدت اصلاحطلبان، سهيم شدن گروههاي اصلاحطلب در دولت آينده، وضعيت و نسبت هاشمي رفسنجاني با كانديداتوري وي، تنفيذ برخي اختيارات رهبري نظير واگذاري نيروي انتظامي و بخشي از صدا و سيما به رئيس جمهوري و اعلام حمايت عمومي از كانديداتورياش را مطرح كرده است.
در اين راستا لايه دوم اصلاحطلبان كه اغلب آنها را جوانهاي رسانهاي دوم خردادي تشكيل ميدهند، به هدايت برخي جمعهاي دانشجويي و دانشآموزي پرداختند تا آنها با اعلام دعوت از مهندس موسوي زمينه حضور وي را آماده كنند و خبرگزاري دانشجويان ايران كه ابوالفضل فاتح مدير عامل آن است، بيشترين تلاش را در اين زمينه انجام داد و حتي در ملاقات روز سهشنبه باقريان با ميرحسين موسوي نيز حضور داشت.
اين گزارش ميافزايد: «لايه سوم اصلاحطلبان كه اغلب آنها را عناصر حزبي مجاهدين انقلاب و مشاركت و كارگزاران سازندگي تشكيل ميدهند، نقش واسطه را براي جلب حمايت هاشمي رفسنجاني بازي كردند. در اين راستا برخي مشاورين خاتمي، رئيس جمهور، كه به حزب كارگزاران نزديك هستند از طرف مجاهدين انقلاب و مشاركت به مذاكره با هاشمي پرداختند.

در پي مذاكرات انجام شده با هاشمي، وي به طور تلويحي با حمايت از كانديداتوري ميرحسين موسوي اعلام حمايت قطعي خود از مهندس موسوي را منوط به اجماع تمام گروههاي چپ نموده است.
در پي اين موضوع و پس از جواب مثبت هاشمي از يكسو و تمايل ميرحسين موسوي براي شركت در انتخابات از سوي ديگر، موجب شد تا طي دو سه روز گذشته و به خصوص در كنگره مجاهدين انقلاب، بحث اصلي اصلاحطلبان به بحث اصلي جريان شاخص اصلاحطلب تبديل شود و اخبار موجود نيز حكايت از اين دارد كه كروبي و معين هم حاضر شدهاند تا با حضور ميرحسين موسوي، از صحنه انتخابات كنار بروند و براي اين موضوع به طراحي اجرايي بپردازند تا در صورت امكان، حداكثر بهرهبرداري از نحوه كنار رفتن اين دو كانديدا را انجام دهند.
اما بايد منتظر ماند تا ديد آيا شروط ميرحسين موسوي برآورده خواهد شد يا خير؟ و آيا اين مسأله همچنان لاينحل ميماند تا برخي از مسؤولين كهدرمعرض كانديداتوري هستند، از آن به عنوان اهرمي براي پيشبرد اهداف انتخاباتي خويش كنند؟