متن کامل مصاحبه خبرگزاري رويترز با هاشمي رفسنجاني، ايلنا

* نظر سنجي ها به انسان اميد مي دهد
* نتيجه نهايي بستگي به آراي مردم دارد

تهران- خبرگزاري كار ايران

" مايل بودم كه نيرو هاي جديدي ، عهده دار اين مسئوليت شوند و ما با تجربيات خود كمك كنيم " .

"هاشمي رفسنجاني " در گفت و گو با خبرگزاري رويترز ضمن بيا اين مطلب ، به تشريح وضعيت سياسي و اجتماعي ايران پرداخت كه متن كامل آن در پي مي آيد ؛
- جناب آقاي رفسنجاني بهتر است سوالاتم را با اين موضوع شروع كنم كه چرا مدت زيادي طول كشيد تا نامزدي خود را براي شركت در انتخابات رياست جمهوري اعلام كنيد.
حقيقتا مايل بودم كه نيروهاي جديدي ، عهده دار اين مسووليت شوند و ما با تجربيات خود كمك كنيم.
- اكنون كه تصميم به حضور در انتخابات گرفتيد ، فكر مي كنيد راي كافي براي پيروزي در مرحله اول را داريد؟
نظرسنجي ها به انسان اميد مي دهد ، ولي نتيجه نهايي بستگي به آراي مردم دارد.
- جناب عالي براي دو نوبت رييس جمهور بوديد و دستاوردهايي داشتيد . چه دستاوردهايي را آن دوره نداشتيد و قصد داريد اين بار به آنها مشغول شويد؟
ايران استعداد اين را دارد كه جزو كشورهاي پيشرفته دنيا باشد ولي هنوز ، با آن فاصله داريم . بعد از جنگ براي توسعه فرهنگي ، اقتصادي ، سياسي ، اجتماعي ، علمي و صنعتي كارهايي انجام شد . ولي در راه هستيم . ما هم در مجمع تشخيص مصلحت نظام ، چشم اندازي را براي 20 سال آينده تصويب كرديم . اهدافي را در چشم اندازي 20 ساله ديديم كه فكر مي كنم بايد در 4 برنامه 5 ساله به آن اهداف برسيم در آن فرض ، ما مقام اول را در كشورهاي منطقه خواهيم داشت . من اين اهداف را دنبال مي كنم .
- نظر شما درباره جوانان و خواسته هاي آنان چيست؟
با شرايطي كه امروزه به خاطر انفجار اطلاعات و سرعت انتقال آنها ، به وجود آمد ، افكار و خواسته هاي جوانان جديد است و طبعا بايد آنها را درك كنيم و به فكر امروز و آينده آنها باشيم . در درجه اول تحصيل براي جوانان مهم است و در درجه بعد مايل هستند در فضايي آزاد آموخته ها و افكار خود را مطرح كنند . از لحاظ اجتماعي ، تمايل به امنيت خاطر دارند كه بتوانند در فضايي امن با علاقه هاي خود سرگرم باشند . جواناني كه ازدواج كردند نياز جدي به مسكن و مايحتاج زندگي دارند . اينها هم در برنامه هاي من ديده شد الان اشتغال مناسب ، خواسته جدي جوانان ماست و نگراني دارند و بايد برنامه هايي براي اين مسئله داشته باشيم.
- جناب آقاي هاشمي رفسنجاني، حضرت عالي در زماني براي رياست جمهوري نامزد شديد كه شرايط دشوار است . چون در خصوص مسايل هسته اي با اتحاديه اروپا مشغول مذاكره هستيد ، ديدگاه حضرت عالي براي حل اين بحران چگونه است و چه راهكاري را ارائه مي كنيد؟
يكي از انگيزه هايم براي نامزدي اين بود كه به خاطر آشنايي از فضاي ديپلماسي دنيا ، بتوانم اين مسئله را براي خودمان و دنيا حل كنم . فكر مي كنم بايد اعتماد اروپا و حتي آمريكا را جلب كنيم كه نگراني آنها از استفاده نظامي ما از سلاح هاي هسته اي بي جاست و آنها را مطمئن كنيم در آن مسير نيستيم.
- اين اعتماد را چگونه مي سازيد؟
بايد منطق بين ما حاكم باشد . آنها ادله نگراني ها را بگويند و ما آن ادله را رد و ادله راهكارهاي اشراف آنها را از آنچه كه در ايران مي گذرد . تامين كنيم تا مطمئن شوند خبري در ايران نيست . البته فرض ما بر اين است كه كساني كه مي گويند دنبال اعتماد هستيم ، صادق باشند. در اين فرض مي توانم كار كنم.
- آيا فكر مي كنيد چيزي وجود دارد كه شما را تشويق كند برنامه هاي هسته اي خود را متوقف كنيد؟
نه مثل اين است كه قطعه اي از خاك ايران را به بيگانگان بدهيم . چگونه مي توانيم از حق عمومي كه ملتها براي دانش هسته اي دارند ، صرف نظر كنيم؟
- پس بحث حاكميت است.
بحث حق اين ملت است . فكر مي كنم هيچ دولتي به خود حق نمي دهد كه از اين حق ملت خود بگذرد و از آنها سلب كند . آن هم حقي كه مطابق مقررات بين الملي است.
- آيا مي فرماييد با هر هزينه اي انجام مي شود ؟ ريسك آن را در نظر نمي گيريد كه به سازمان ملل ارجاع يا حمله نظام شود؟
تلاش مي كنيم كه به اين خطرها نرسد . ولي اگر طرف ما چنين افكاري داشته باشد ، اين ريسك براي هر دو طرف است و طرف هاي ديگر هم در اين راه سودي نمي برند . نمي شود يك طرف عاقل باشد و طرف ديگر حق را در نظر نگيرد . فكر مي كنيم داريم با عقلا مذاكره مي كنيم.
- اشاره فرموديد كه با توجه به آشنايي به ديپلماسي جهاني نامزد شديد و احتمالا ايراني ها هم به شما راي خواهند داد . براي حل مشكلات ، مخصوصا با آمريكا چه راهكاري داريد ؟ آيا بحث آمريكا براي شما الويت دارد؟
نمي توانيم آمريكا را نديده بگيريم ، واقعيت اين است كه قدرت برتر جهان است . اتفاقا جاي تدبير همين جاست كه به گونه اي رفتار شود تا آنها را از ماجراجويي باز دارد . بايد به آمريكا بفهمانيم كه ماجراجويي در خاورميانه در مسايلي اين گونه نمي تواند منافع آنها را تامين كند . از راه منطق و حقوق بين المللي بهتر مي توان به هدف رسيد.
- چگونه واشنگتن را تشويق مي كنيد كه روابطش را با شما بهبود بخشد؟
اين بحث ديگري است . آمريكا هم در اين مسايل منافعي دارد و ما هم منافعي داريم . گاهي منافع مشتركي در منطقه داريم كه بايد تفهيم و تبيين شود . برخوردهاي خصمانه آمريكا با ما هم ضررهايي براي هر دو كشور و دنيا دارد . فرض ما اين است كه عقلا بر دنيا حاكم هستند.
- آيا خوشبين هستيد كه مي توانيد روابط با آمريكا را بهبود ببخشيد؟
اين موضوع يك مسئله جدي و با سابقه طولاني است . قبلا كه رييس جمهور بودم ، بارها در مباحث گفتم كه اگر آمريكا مايل به همكاري با ايران است . بايد حسن نيت نشان دهد و ثابت كند . در دوران انقلاب و حتي پيش از انقلاب معمولا آمريكايي ها در بد كردن با ايران پيشقدم بودند و كارهاي ما هميشه عكس العمل بود . الان هم اگر مايل است با ايران رابطه داشته باشد و همكاري كند بايد قدم اول را بردارد.
- براي پيشقدم بودن چه انتظاري از آمريكايي ها داريد؟
فكر مي كنم آمريكايي ها بايد بتدريج به جاي بد رفتاري با ايران ، اقدامات مثبتي انجام دهند . نبايد منتظر باشند براي هر اقدام كوچك يك عكس العمل بزرگ ببينند . بايد مردم و مسئولين ايران احساس كنند كه آمريكا دست از خصومت قديمي برداشته است.
- اگر بهبود روابط با قدرت برتر دنيا براي ايران مهم است ، فكر نمي كنيد كه اين قدم بايد از طرف ايران برداشته شود؟
ما كه در اقدامات پيشقدم نبوديم ، آنها جلو افتادند . در حالتي كه برنامه اقدام خصمانه و تهاجم را عليه ما دارند ، طبيعي است كه چنين اقدامي از طرف كسي كه موردتهاجم است ، اعلام ترس و ضعف است . اگر مايل هستيد، كمي به تاريخچه بدرفتاري آمريكا اشاره كنم . البته در فايل خودتان هم پيدا مي كنيد . اگر برايتان مهم است ، بگويم.
- ما متوجه شديم و مي دانيم در صورتي كه جناب عالي در رياست جمهوري پيروز شويد ، بهبود روابط با ديگران در سياست خارجي اولويت دارد؟
بله
- به نظرم ، شما منتظر هستيد كه آنها شروع كنند كه زمان زيادي طول خواهد كشيد.
راه را نشان دادم كه اگر آمريكا مي خواهد روابطش را بهبود بخشد ، راهش اين است.
- بجز زبان بد ، آيا اقدامات ديگري مثل آزاد كردن سرمايه هاي بلوكه شده ايران هم مدنظر شماست؟
اين را در دوره مسئوليتم گفتم كه يك علامت حسن نيت اين است كه سرمايه هاي بلوكه شده ما را آزاد كند كه هزينه اي براي آنها ندارد . بله ، اين نشان مي دهد كه آمريكا در تمايل همكاري با ما جدي است.
- شايد آنها هم بخواهند كه ابتكار عمل از سوي ايران باشد . به عنوان نمونه اين حسن نيت ، خلع سلاح حزب الله لبنان توسط ايران انجام شود.
مسايل لبنان به ما مربوط نيست و به خودشان مربوط است . اگر لبناني ها مايل باشند ، حزب الله را خلع سلاح مي كنند و اگر نباشند ، نگه مي دارند . چه ارتباطي به ما دارد كه حسن نيت نشان دهيم؟

- به خاطر اينكه مردم اعتقاد دارند ايران در حزب الله نفوذ دارد و اين مي تواند براي صلح در منطقه يك حركت روشن باشد.
هيچ وقت به آنها نگفتيم مسلح شوند و الان هم درست نيست كه بگوييم خلع سلاح شويد . اگر ملت لبنان تشخيص مي دهد كه در مقابل تجاوز اسراييل به مقاومت نياز دارد ، ‌‏خودش بايد تصميم بگيرد . واقعيت صحنه لبنان اين است كه بعد از اينكه اسراييل سالها جنوب لبنان را اشغال كرده بود ، حزب الله توانست آنها را وادار به فرار كند كه افتخاري براي حزب الله و لبنان شد . اين حماسه هنوز در لبنان فراموش نشد . در اين مورد اعمال فشار و زور عواقب بدي خواهد داشت.
- در رابطه با اسراييل صحبت فرموديد . الان فلسطين و اسراييل درباره پروسه صلح در حال مذاكره هستند . اگر رييس جمهور شويد ، موضع ايران تغيير خواهد كرد؟

فرقي ندارد چه رييس جمهور باشم يا نباشم ، يك منطق انساني و اسلامي درباره مسئله فلسطين داريم . ظلم بسيار فاحش و زشتي در منطقه ما عليه مردم فلسطين اتفاق افتاد . آثارش را مي بينيد كه 5 ميليون آواره در شرايط بسيار بد زندگي مي كنند . زندگي فلسطين ها هم حتي در خاك خودشان معلوم است . راه حل هايي كه آمريكايي ها و ديگران مطرح مي كنند ، حقيقتا از پايه هاي عقلاني و قابل جرا برخوردار نيست . در نقشه راه كه الان مطرح است ، سرنوشت آوارگان جدي گرفته نشده است . از مسئله بيت المقدس كه بسيار جدي است ، خيلي ساده گذشتند . از كنار شهرك هاي مهاجرنشين در كرانه غربي خيلي ساده گذشتند . مطمئنم اگر در برهه اي از زمان اين مسئله مورد قبول فلسطيني ها قرار بگيرد ، دوباره خيلي زود شعله هاي آتش زيرخاكستر سر برون مي آورند . نمي توانيد هميشه از حقوق بشر بگوييد و حقوق 9 ميليون فلسطيني را نديده بگيريد . هر چه دنيا به طرف جلو مي رود . عواطف انساني به نفع مظلومان تقويت مي شود . آنچه كه الان است نتايج دوران استعمار رسمي تاريخ معاصر ماست . اين شيوه عمل با تفكر حقوق بشر فعلي كه خيلي از مردم آن را جدي گرفته اند ، نمي سازد . البته ما دخالت فيزيكي در فلسطين نداريم و حرفهايي كه مي گويند، درست نيست . ما قضاوت انساني و اسلامي داريم و موضع مي گيريم كه موضع خود را بر حق مي دانيم و فكر مي كنيم درست است.
- اگر رهبري فعلي فلسطين را مردم فلسطين انتخاب كرده باشند و آنها راه صلح با اسراييل را بروند چرا شما مخالف هستيد؟
چون حق نمي دانيم ، ولي دخالت نمي كنيم . ولي اين اتفاق نمي افتد و بعد از آن مظلومان صفحه جديدي در تاريخ خواهند نوشت . شما به عنوان يك انسان آگاه فكر مي كنيد بعد از اين 5 ميليون انسان آواره در ارودگاهها چه خواهند كرد؟
- نمي خواهم وارد اين بحث شوم . اما اگر فلسطين بخواهد صلح مسالمت آميز را قبول كند ، ايران هم مي تواند در اين مسئله نفوذ داشته باشد.
(خطاب به دو خبرنگار مسن) شما بگوييد كه سن شما بيشتر است.
- با بسياري از فلسطيني هاي آواره صحبت كردم ، خيلي ها هرگز به خانه هايشان برنمي گردند و بعضي ها خسارات خود را مي خواهند و خيلي ها مي خواهند در كشورهاي ديگر باشند.
همه؟
- با 5 ميليون آنها صحبت نكردم . اما بسياري از فلسطيني ها كه اهل تحقيق هستند ، به اين نتيجه رسيدند كه اكثر فلسطيني ها كه در كرانه باختري و غزه هستند به خانه هاي خود برنمي گردند.
اين راه را عادلانه مي دانيد؟
- در موضع تصميم گيري نيستم . ظاهرا ما داريم مصاحبه مي شويم . سوال ديگري را مطرح مي كنم.
پس مي خواهيد قرار كنيد . اين سوالات را از ديگران بپرسيد و جواب بگيريد.
- چاره اي نداريم فكر مي كنيد اگر راي آورديد، تفاوت اصلي زمان رياست جمهوري شما با دوره خاتمي چه خواهد بود؟
درگذشته چندان فرق نكرد . آقاي خاتمي بسياري از سياست هاي دوران مرا دنبال كردند . اگر در دوره بعد بيايم ، براي معيشت اقشار نيازمند و امنيت فردي و اجتماعي مردم و امنيت شغلي و سرمايه و توسعه ايران اهتمام بيشتري خواهم داشت . در 4 سال آينده هر رييس جمهوري با برنامه 5 ساله اي كه در دولت و مجلس تصويب شده ، سر و كار دارد . البته برنامه چهارم بر اساس سياست هاي كلي مصوب مجمع و رهبري است و طبعا تغييراتي پيش مي آيد.
- در خصوص سياست هاي اجتماعي چه برنامه اي داريد ؟ فكر مي كنيد آزادي هاي اجتماعي را بيشتر يا كمتر مي كنيد ؟ فكري كنيد ايراني ها به اندازه كافي آزادي دارند؟
فكر مي كنم به آزادي ها و امنيت هاي فردي و اجتماعي بيشتري در جامعه نياز داريم.
- اين آزادي ها و امنيت هاي اجتماعي يعني چه؟ به پوشش خانم ها و اختلاط پسران و دختران هم مربوط مي شود؟
ما قانون اساسي داريم كه بايد زندگي خود را بر اساس قوانين اسلامي اداره كنيم . ولي نبايد با سليقه هاي افراد تندرو رفتار كنيم كه گاهي زندگي ديگران را تنگ مي كند.
- راجع به زندانيان سياسي و روزنامه نگاران چه نظري داريد؟
چون مدت هاي طولاني با شرايط بسيار بد در زندان بوديم ، متنفر مي شويم كه بشنويم كسي در زندان است . طبعا قانون كشور هم بايد مراعات شود . حكومت نبايد بيش از قانون با مردم برخورد كند و مردم هم بايد قانون را رعايت كنند . اگر قانون اشكال دارد ، بايد اقدام و تلاش كرد تا اصلاح شود.

- از وقتي كه به ما داديد و از سوالاتي كه مطرح كرديد متشكريم.
موفق باشيد.