آزموده را آزمودن لزوماَ خطا نيست؛ برای شکست دادن رفسنجانی بايد در انتخابات شرکت کرد، محسن يلفانی، اخبار روز

چند روزی بيشتر به انتخابات جديد رياست جمهوری باقی نمانده و قاعدتاَ
همه تصميم خود را گرفته اند و می دانند که آيا در انتخابات شرکت خواهند کرد يا نه و اگر شرکت کنند، می دانند که به کی راَی خواهند داد.
به نظر می رسد که اين انتخابات شور و اشتياق چندانی برنيانگيخته و ميزان شرکت مردم در آن، بويژه در مقايسه با دو انتخابات پيشين، بسيار کمتر باشد. آخرين انتخابات مجلس به روشنی نشان داد که مردم عموماَ از توانائی و ظرفيت رژيم برای تن دادن به اصلاحات از درون نااميد شده اند و خسته و فرسوده از سلطه و فشار و آزار بی وقفه و چاره ناپذير رژيم آن را به حال خود رها کرده اند و اگر هم هنوز بخشی از آنها در انتخابات شرکت می کنند، از سر ناچاری و باری بهرجهت است.
در اين ميان عده ای نيز موضع تحريم علنی را برگزيده اند و خواسته اند که از طريق تعميم و تقويتِ مخالفت با انتخابات، به نيرو يا گرايش يا آن بخش از مردمی که از رژيم بريده اند و خارج از آن و در مقابل آن قرار دارند، نوعی تجسم عينی ببخشند و بدين ترتيب آن را به واقعيتی آشکار و انکار ناپذير در صحنة سياسی ايران تبديل کنند. طبعاَ اگرچنين منظوری حاصل شود اعتبار انتخابات و همراه با آن اعتبار رژيم به شدت لطمه خواهد ديد و مخالفان نقطة اتکاء محسوس و نقطة عزيمت مطمئنی برای ادامة فعاليتهای خود به دست خواهند آورد.
با آنکه اين بار عدة قابل ملاحظه ای از شخصيت ها و گروههای سياسی در داخل کشور نيز در اين تحريم شرکت کرده اند، متاَسفانه کاملاَ آشکار است که در حال حاضر رسيدن به هدف مورد نظرِ تحريم کنندگان بسيار دور از دسترس است و بعيد هم به نظر می رسد که در آينده ای ملموس و قابل پيش بينی تحقق پذير باشد.
بر عکس کاملاَ می توان مطمئن بود که نتيجة ملموس و فوری تحريم انتخابات، يعنی عدم شرکت بخشی از مردم که همگی جزء مخالفان يا معترضان خواهند بود، لامحاله به ضرر کانديدای کم و بيش منتقد و معترض يا اصلاح طلب، و به سود کانديدا يا کانديداهای وابسته به جناح سلطه جوی محافظه کار تمام خواهد شد. به زبان ساده تر، بزرگترين برندة تحريم، در هر حد و مقياسی هم که رعايت شود، هاشمی رفسنجانی خواهد بود.
اينها نکاتی است که همگان می دانند و يا با اندک توجهی به اخبار و گزارش های روز درمی يابند. اين را نيز همگان می دانند که در هرج و مرج و ادباری که جمهوری اسلامی در دوران استقرار خود بر هرج و مرج و ادبار تاريخی و «طبيعی» مملکت ما افزوده، مشکل بتوان تصور کرد که انتخاب يک شيوة عمل سنجيده و معقول و اصولی - مثلاَ تحريم انتخابات به علت مغايرت نحوة برگزاری آن با معيارها و ضوابطی که در اعلامية جهانی حقوق بشر آمده - و تلاش برای به ثمر رساندن آن در دراز مدت به جائی برسد.
ماهيت نااستوار و بی منطقیِ حوادث و خلق الساعه و خودانگيخته بودن کنش ها و واکنش ها در جامعة بی ثبات و بی شکل ما، به ما می آموزد که از رويدادی نظير انتخابات - و نيز از تحريم آن - نمی توان نتايج و آثاری را که علی الاصول بر آنها مترتب است، انتظار داشت.
منظور از اين مقدمات اين است که در برخورد با مسئله ای نظير انتخابات و برآورد آثار و عوارض موضع گيری ها و عملکردهايمان در برابر آن، بيشتر بايد به واقعيات بلاواسطه و نتايج ملموس و در دسترس توجه داشت تا به امکانات و ظرفيت های بالقوه يا محتمل آينده که حتی در سنجيده ترين و دقيق ترين محاسبات ما هم نمی گنجند و معمولاَ در يک چرخش ناگهانی و نامنتظر حوادث چيز زيادی از آنها باقی نمی ماند.
تجربة انتخابات دوّم خرداد 1376 به وضوح اين نکته را نشان داد و ثابت کرد که توجه به جنبه های آنی و در دسترس يک رويداد و استفاده از ظرفيت های موجود، هر چند موقتی و تصادفی، تا چه حد مهم و تعيين کننده است. اين واقعيت که پيروزی دوم خرداد 1376 به دلايل گوناگون به شکست تلخی منجر شد، به هيچ وجه از اهميت و اصالت آن نمی کاهد. و در ضمن هيچ چيز نشان نمی دهد و ثابت نمی کند که يک پيروزی ديگر نظير آن، لزوماَ به همان آخر و عاقبت دچار می شود.
اما واقعيت فوری و بلاواسطة انتخابات کنونی شرکت هاشمی رفسنجانی در آن است و اين که پيروزی يا شکست او برای آينده ای قابل پيش بينی و ملموس - به احتمال قريب به يقين برای هشت سال - صحنه و فضای سياسی ايران را شکل خواهد داد و سرنوشت ملت ما را رقم خواهد زد. بنا بر اين با مبداَ و ملاک قرار دادن اين واقعيت دم دست و عاجل است که بايد در بارة انتخابات و نهايتاَ تحريم يا شرکت در آن موضع گيری کرد. چرا که، بازدر مقايسه با تجربة دوم خرداد 1376، شکست رفسنجانی بسی بيش از پيروزی خاتمی اهميت دارد و می تواند تاَثيرات و نتايج بسيار مهم تری به بار آورد.
هاشمی رفسنجانی فرد شمارة يک رژيم جمهوری اسلامی است و با فاصله ای بسيار بزرگ نسبت به ديگر سرکردگان رژيم و از جمله خامنه ای، در تشکيل و استقرار و تداوم جمهوری اسلامی نقش داشته و به همين نسبت مسئوليت کارنامة آن را به عهده دارد. از لحاظ افکار عمومی، چه در داخل کشور و چه در صحنة بين المللی، رفسنجانی مظهر و عامل اصلی رژيم اسلامی به شمار می آيد.
يادآوری همين چند نکته کافی است تا نشان دهد که شکست هاشمی رفسنجانی به معنای شکست جمهوری اسلامی، حداقل در صحنة انتخابات، است. چرا که رقيب اصلی او، مصطفی معين، اگرچه طبعاَ از عوامل و کارگزاران رژيم بوده و به اصل و اساس آن نيز وفادار است، ولی از لحاظ خصلت يا ظرفيت نمايندگی رژيم، به هيچوجه قابل مقايسه با رفسنجانی نيست. باز به انتخابات دوم خرداد 1376 رجوع می کنيم؛ در آن انتخابات تفاوت ميان خاتمی و ناطق نوری از لحاظ وابستگی شان به رژيم و نمايندگی آن، در مقايسه با تفاوت ميان معين و رفسنجانی بسيار کمتر بود. با اين حال شکست ناطق نوری به درستی به عنوان يک «نه» بزرگ به رژيم تلقی شد.
يادآوری اين نکات در عين حال به معنای اين است که شکست دادن هاشمی رفسنجانی در انتخابات کار چندان آسانی هم نيست و در حال حاضر جز با بسيج بيشترين شمار راَی دهندگان و هدايت آنها به سوی صندوق ها ممکن نيست (و اين تازه در صورتی است که تقلب ها و بند و بست های رفسنجانی را به حساب نياوريم).
رفسنجانی، مثل تقريباَ تمامی سرکردگان قديمی جمهوری اسلامی فردی کم سواد، بی فرهنگ، و بری از هرگونه دانش معتبر سياسی است، اما هوش و زيرکی و موقعيت شناسی اش را نبايد دست کم گرفت.
اگر او بعد از شکست مفتضحانه و رسوايش در انتخابات ماقبل آخر مجلس جراَت کرده است که باز وارد صحنه شود و حيثيت و اعتبار و موقعيت خود را در انتخابات مهم تری به قمار بگذارد، بر روی اين احتمال حساب کرده است که مردم بعد هشت سال حکومت بی حاصل و ملال انگيز خاتمی چنان خود را خسته و فرسوده و مغبون احساس می کنند که به پاره ای از اعتدال و آرامش که او، به عنوان مظهر اقتدار و صلاحيت، جلويشان می اندازد، دل خوش می کنند و بی آنکه جراَت داشته باشند مستقيم در چشمهايش نگاه کنند، به سُق زدن آن می پردازند. در اين ميان برخی از «خيرخواهان و مآل انديشان» نيز در مدح ثنای قائد سازندگی و توسعه کوتاهی نمی کنند و چند روزنامه نويس گدامنش هم که از آغشتن نانشان به خون قربانيان ناجی بزرگ ابائی ندارند، از هيبت و سيطرة بين المللی اش سخن می گويند.
در عين حال ترديدی نيست که رفسنجانی برای چارميخه کردن پيروزی خود، طی چند ماهی که با ناز و کرشمه های مستهجن خود جلوی صحنة انتخابات عقب و جلو می رفت، تمام امکاناتی را که در اختيار دارد - بخش های اجرائی، سپاه، ارتش، کميته ها، بخشی از روحانيت و ... - بسيج کرده و مسلماَ از توسل به هيچ گونه تقلب و زد و بندی روگردان نخواهد بود.
با اين همه، ماجرای شکست رفسنجانی در انتخابات ماقبل آخر مجلس چيزی نيست که از ياد رفته باشد و مثل دم خروس از جيب او بيرون زده است. در مملکتی که آمار و اطلاعات موثق حکم کيميا را دارد، همگان به درستی و بر اساس آمار و اطلاعات رسمی می دانند که آرای هاشمی رفسنجانی حتی از آرای نفر آخر برندة شهر تهران هم کمتر است. بنا بر اين در انتخابات کنونی تنها با پائين بودن تعداد شرکت کنندگان است که او می تواند ادعا کند که کم و بيش با همان مقدار راَی از ديگران جلو زده و برنده شده است. همينجاست که شرکت پرشمار و انبوه مردم در انتخابات يک بار ديگر اين روباه مکار را که باز با پوزة خونينش به مرغدانی زده رسوا خواهد کرد ومجبورش خواهد کرد تا باز دمش را لای پايش بگذارد و به لانه اش در مجمع تشخيص مصلحت پناه ببرد.

چنانکه اشاره شد، در سرزمين ما امور خارق العاده و غيرمنتظر و خودانگيخته همچون امور عادی و پيش بينی شده و سنجيده تلقی می شوند و متاَسفانه اغلب، چنانکه می توان انتظار داشت، موجب گرفتاری و بلا و مصيبت اند. آيا اين بار، در اين آخرين روزهای قبل از انتخابات، امر نا منتظر و شگفت به وقوع خواهد پيوست و حاصلی مبارک به بار خواهد آورد؟ و آيا شخصيت های شريف و شجاعی که با به جان خريدن خطرات بی شمار و ناپيدا در داخل کشور دعوت به تحريم انتخابات کرده اند و به هيچ روی نمی توان بدانها تهمت زد که با اين کار جنّت مکانی کم هزينه ای برای خود دست و پا کرده اند، در تصميم خود تجديدنظر خواهند کرد و از مردم خواهند خواست که به پای صندوق های راَی بروند؟
در روزهای آينده پاسخ اين سوآل ها و بسياری سوآل های ديگر را دريافت خواهيم کرد.