آمينه حيدر، گاندي صحراي باختري، اعتماد

محمدعلي عسگري

شايد تا زماني که اين مطلب چاپ شود قضيه آمينه حيدر زن مسلمان و مبارز صحراي باختري (پوليساريو) فيصله يافته باشد. او که از 16 نوامبر (25 آبان) تاکنون در اعتصاب به سر مي برد، گفته است يا در اين اعتصاب خواهد مرد يا به کشورش بازخواهد گشت. اين فعال حقوق بشري که در جزاير قناري در اعتراض به سياست هاي مغرب، دست به اعتصاب زده است چندي پيش مي خواست به کشورش بازگردد که دولت مغرب به رغم موافقت اوليه در آخرين دقايق مخالفت کرد و گفت آمينه حيدر بايد نسبت به گذشته خود عذرخواهي کند تا اجازه ورود به اين کشور را داشته باشد. حيدر در اعتراض به اين عمل دست به اعتصاب غذا زد و اين امر بحراني ديپلماتيک را بين اسپانيا و مغرب دامن زد.

تاکنون بسياري از مقامات سياسي جهان و نهادهاي بين المللي طرفدار حقوق بشر از رهبران کشورها خواسته اند دولت مغرب را تحت فشار قرار داده تا شرايط بازگشت آمينه حيدر را به صحراي باختري فراهم کند. اما دولت مغرب بدون توجه به همه اين خواسته ها گفته است به او اجازه نخواهد داد. آمينه حيدر که چهاردهم نوامبر توسط مقامات مغرب از صحراي غربي اخراج شد در سال 2005 نيز به مدت چند ماه توسط مقامات مغرب زنداني شده بود.

با اين حال آمينه حيدر که براي خودمختاري منطقه صحراي باختري مبارزه مي کند چندي پيش در نيويورک جايزه شجاعت مدني دريافت کرد. پيش از اين نيز وي از طرف چند سازمان مدافع حقوق بشر در اسپانيا و امريکا مورد تقدير قرار گرفته است. آمينه حيدر که در ميان طرفداران خود به گاندي صحراي باختري شناخته شده است پيش از اين نيز از گرفتن عنوان پناهنده سياسي که مقامات مادريد به وي پيشنهاد کرده بودند، خودداري کرده بود. اما دولت مغرب بدون توجه به خواسته هاي آمينه حيدر مي گويد وي نمي تواند روابط ميان مادريد و رباط را مختل کند چرا که منافع دو طرف از اين گونه مسائل مهم تر است. مقامات مغرب از آمينه حيدر خواسته اند براي اينکه بتواند به صحراي باختري بازگردد بايد عذرخواهي کند و مليت مغربي خود را به رسميت بشناسد. در خبري آمده بود محمد عبدالعزيز رئيس جبهه پوليساريو از بان کي مون دبيرکل سازمان ملل خواسته است براي نجات جان آمينه حيدر وارد عمل شود.

وي از وخامت حال آمينه حيدر خبر داده و گفته بود جان او در خطر است. بان کي مون از ميگل آنخل موراتينوس وزير خارجه اسپانيا خواست با مغرب براي حل مساله اين فعال صحرايي همکاري کند،اما تاکنون اين تلاش ها به هيچ نتيجه يي نرسيده و بحران آمينه حيدر همچنان ادامه دارد. صحراي باختري يکي از مستعمره هاي پيشين اسپانيا بود که دولت مغرب در سال 1975 آن را ضميمه خاک خود کرد. از آن زمان تاکنون در اين منطقه مبارزه يي براي خودمختاري صحراي باختري شکل گرفته است که سال ها پيش در ايران به مبارزات جبهه پوليساريو شهرت داشت. در همان زمان مبارزات مردماني چون مسلمانان فيليپين (مورو) و فلسطيني ها يا مسلمانان صحراي باختري الهام بخش بسياري از مبارزان ايراني پيش از انقلاب بود.

دريغ که سال ها از اين مبارزات مي رود بدون اينکه به نتيجه برسد. اما چرا؟ اين پرسش به غايت تلخي است که کمتر پاسخي مي توان براي آن يافت. جبهه پوليساريو حتي در برهه يي تصميم گرفت مبارزه نظامي و مسلحانه را کنار گذاشته و براي دستيابي به خواسته هايش مبارزات مسالمت آميز را پيگيري کند؛ کاري که ساير جبهه هاي آزاديبخش نيز از شرق تا غرب جهان در پيش گرفتند و ديديم فلسطيني ها در اين راه چه استخوان هايي خرد کردند. تجربه آمينه حيدر براي مردم صحراي باختري اوج اين پروسه است؛ پروسه يي که او و همراهانش براي آزادي کشورشان به دور از راهکارهاي خشونت آميز در پيش گرفتند و حتي او به تنهايي حاضر شد در اين راه چون شمع قطره قطره در برابر چشم جهانيان آب شود، اما آيا گوش شنوايي براي فرياد امثال او يافت مي شود؟