رطوبت و ترک خوردگی بلای جان کاخ هخامنشی چرخاب در برازجان، مهر

کاخ چرخاب که يکی از کاخهای زمستانی کوروش هخامنشی در شهرستان برازجان بوشهر بوده بعد از گذشت ۳۸ سال از کشف آن به دليل قرار گرفتن زير آفتاب و باد و بارانهای جنوب کشور و همجواری با زمينهای کشاورزی در حريم اين کاخ در معرض خطر آسيب ديدگی است.
به گزارش خبرنگار مهر، کاخ هخامنشی چرخاب برازجان يا همان کاخ زمستانی داريوش اول هخامنشی سال ۱۳۵۱ در شهرستان برازجان در ۱۵ کيلومتری شهر بوشهر کشف شد. اين کاخ از جمله بناهای تاريخی و مفاخر ملی است که به عنوان الگوی پيشرفت معماری و حجاری هخامنشيان را در بدو تشکيل امپراطوری پس از پاسارگاد ساخته شده است.

کاخ برازجان کاخ ناقصی است که به فرمان کوروش با هدف گسترش قدرت او در حاشيه خليج فارس ساخته شد اما هرگز مسکونی نشد و احتمالا با مرگ وی نيز ساخت آن متوقف شده است. کاوش‌های باستان‌شناسی و آثار به دست آمده در اين کاخ، تداعی کننده پاسارگاد است.

محوطه چرخاب با تاريخی ۲۵۰۰ ساله متعلق به دوران هخامنشی است که بعد از ثبت در فهرست آثار ملی، سالها توسط اداره ميراث فرهنگی بوشهر نگهداری می شد اما امروزه وضعيت حفاظت از اين اثر تاريخی ثبت شده در فهرست آثار ملی کمرنگ تر شده است.

همچنين بسياری از عوامل محيطی در چند سال اخير باعث تخريب تدريجی محوطه چرخاب شده است که زمانی با سنگهای سفيد و سياه ساخته شده بود. به گونه ای که سنگهای اين محوطه تاريخی به دليل قرار گرفتن در معرض باران و آفتاب ترک خورده است به طوری که در زمان بارش باران روی سنگها، آب باران به درون ترکها رفته و آرام آرام ترک را باز می کند و باعث می شود سنگها به مرور زمان تکه تکه شود. ترکهای ايجاد شده در اين آثار تاريخی در سالهای اخير بوجود آمده است بنابراين اگر از ترک بيشتر سنگها جلوگيری نشود، رفته رفته ترکها زيادتر می شود به همين دليل کارشناسان و دوستداران ميراث فرهنگی خواستار مرمت فوری اين ترکها هستند.

شنيده ها حاکی از آن است که چندی پيش قرار بود تيم حفاظتی و مرمت پارسه برای انجام عمليات مرمت اين محوطه تاريخی، عازم استان بوشهر شوند اما هنوز اين اقدام انجام نشده است.

مدتها پيش سقفی روی تمام محوطه تاريخی چرخاب کار گذاشته شده بود تا از شدت تابش نور خورشيد و آسيب باران به آثار تاريخی جلوگيری شود اما سال ۸۵ همان سقف را هم برداشتند. سال گذشته نيز سقفهايی روی پايه ستونهای محوطه ساخته و کار گذاشته شد اما يک مشکل بزرگ داشت. اين سقف در داخل گمانه ( ترانشه) قرار گرفته و در زمان باريدن باران آبهای دفعی را به داخل گمانه هدايت کرده و موجب انحراف آب به خارج نمی شود. در حالی که می بايست اين سقف همه گمانه را به گونه ای بپوشاند که آب باران دفع شده و وارد گمانه نشود.

غير از ايجاد ترک روی سنگهای قديمی محوطه تاريخی کاخ چرخاب، مزارع تنباکو و نخلستان های قديمی اطراف اين محوطه تاريخی يکی ديگر از عوامل تخريب تدريجی کاخ است. به گونه ای که حريم درجه يک اين محوطه فنس کشی شده و بيرون از آن زمينهای کشاورزی وسيعی وجود دارد که رطوبت آنها به استحکام بناها و آثار تاريخی به جا مانده از کاخ چرخاب صدمه می زند. اين درحالی است که با احتمال وجود آثار تاريخی مدفون شده در زير محوطه کاخ، رطوبت حاصل از زمينهای کشاورزی در نزديکی اين محوطه باعث فرسايش تدريجی آن آثار می شود.