مشاركت حداكثرى تضمين مى خواهد، گفتگو با دكتر عليرضا رجايى، ايران

ديدگاههاى دكترعليرضا رجايى استاد دانشگاه و روزنامه نگار

> آقاى رجايى، شما چه تعريفى از مفهوم مشاركت حداكثرى ارائه مى كنيد؟
- مشاركت حداكثرى دست كم در فضاى ويژه كنونى ايران به معناى فعال كردن مجموعه پتانسيل نيروهاى داخل كشور است كه مى خواهند در چارچوب قانون فعاليت كنند. مشاركت حداكثرى بدين معنا مستلزم اين است كه نيروهاى مشاركت كننده قادر خواهند بود بخشى از قدرت سياسى را بر عهده بگيرند و در اين مسير محدوديتى وجود نداشته باشد.
> مهم ترين عوامل كه مى تواند مردم را به مشاركت حداكثرى سوق دهد، از نگاه شما كدامند؟
- مهم ترين عامل، تضمين مؤثر بودن مشاركت مردم است. اگر مردم مشاركت حداكثرى داشته باشند و با رأى خود بخواهند تغييراتى ايجاد كنند، بايد همگان آن را بپذيرند، ولى چنانكه روشها و سياستهاى گذشته بخواهد استمرار پيدا كند، قطعاً مشاركت مردم گسترش نخواهد يافت، حتى اگر مشاركت مردم، حداكثرى هم باشد و مردم تغييراتى مثل دوم خرداد ۷۶ بخواهند، اما ما از آن معناى متفاوتى دريابيم يا امكان تغيير رويه ها فراهم نشود، آن موقع مشاركت جنبه تأييدى پيدا مى كند. بنابر اين مشاركت حداكثرى آنگاه استمرار مى يابد كه مردم احساس كنند كه با مشاركتشان سياستهاى گذشته تغيير مى كند.
> بالاخره از نگاه شما مشاركت در چه حد و سطحى بايد باشد تا حداكثرى محسوب شود؟
- اين مسأله نسبى است. در فضاى ايران از كل واجدين شرايط اگر حدود ۷۰ درصد حضور يابد، مشاركت حداكثرى است. به نظر من با توجه به بضاعت و پتانسيل هاى موجود و البته نا اميدى هاى فراوان، انتظار اين ميزان از مشاركت فوق العاده خوشبينانه است.
> در بحث مشاركت حداكثرى، فقط كميت مورد نظر شما است يا كيفيت حضور و مشاركت هم در نگاه خود لحاظ مى كنيد؟
- اگر مشاركت تأييدى تلقى شود با اصطلاحات سنتى ما، طبيعتاً جنبه كمى مد نظر است.
مشاركت واقعى و قابل تضمين حتماً متضمن جنبه هاى كمى است. يعنى نحوه مشاركت در نحوه اداره كشور مؤثر است. اگر چنين تضمينى نباشد، مشاركت كيفى نيست.
> آيا تعدد كانديداها با مشاركت حداكثرى مى تواند ارتباط پيدا كند؟
- در مورد تعدد كانديداها ابتدا اين نكته را بگويم كه نهادهاى حزبى در كشور ما ضعيف هستند. يك فرد بدون اتكا به حزب سابقه دار با ايجاد امكانات خلق الساعه امكان ندارد كه بتواند در يك فضاى رقابتى مشاركت كند و موفقيت هم داشته باشد.
تعدد كانديداها ربطى به امكان مشاركت حداكثرى ندارد، بلكه از نتايج آن است.
> در حال حاضر، در مشاركت حداكثرى مصداق رقابت و تعدد ديدگاههاست يا فقط تعدد نامزدها؟
- اگر تعدد كانديداها اين باشد كه همه نيروها، لباس رسمى بپوشند تا زمينه براى جلب آرا باشد، با مفهوم واقعى مشاركت فاصله داريم، اما اگر به معناى حضور تمام ديدگاهها و سليقه و تمام جريانها باشد، مى تواند در مشاركت حداكثرى مؤثر باشد.

> چه موانعى اشتياق مردم را به مشاركت حداكثرى زايل مى كند؟
- تضمين مؤثر بودن مشاركت آنان است. بايد امكان تغيير سياستها باشد، در غير اين صورت اشتياق مردم كاسته مى شود.
> به عنوان يك فعال سياسى فكر مى كنيد چگونه مى توان انتخابات را به عنوان يك اقدام ملى در ذهن مردم نشاند؟
- هيچگونه فرايند حصاركشى نداشته باشيم، در توسعه سياسى حصارهاى صورت گرفته زدوده شود و فضاى سياسى و اجتماعى براى هميشه نه فقط انتخابات باز شود، آن موقع معناى واقعى مشاركت به دست مى آيد.